Ժողովուրդի այն մտայնութիւնը, որ երկիրը ստեղծուած վիճակից դուրս բերելու համար մեսիա կամ փրկիչ է պէտք, հետզհետէ կը խորանայ, ինչը բնաւ չի նպաստեր հասարակութեան քաղաքական մշակոյթի զարգացման. «Երկիր Մետիա»-ի «Հարցեր` դաշնակցականներին» հաղորդման ժամանակ նման տեսակէտ յայտնած է ՀՅԴ անդամ Բագրատ Եսայեանը:
«Քաղաքակիրթ աշխարհը վաղուց անցել է այս փուլը, որ հրապարակում կանգնած մարդը կարող է 21-րդ դարում գոռալ առաջնորդի անունը: Այսօր Միացեալ Նահանգներում, Եւրոպայում ժողովուրդը դուրս չի գայ հրապարակ եւ անձի անուն գոռայ: Մեր հասարակութիւնը, 70 տարի քաղաքական կեանք չունենալով, մնացել է այդ ժամանակաշրջանի մակարդակին, իսկ 27 տարի նախորդ իշխանութիւնները որեւէ քայլ չեն արել հասարակութեան գրագիտութեան ուղղութեամբ», նշած է ան:
Ըստ Եսայեանի, իշխանութիւն-ընդդիմութիւն գործողութիւններու հարթութեան մէջ ժողովորդը պէտք չէ առաջնորդուի այն տրամադրութեամբ, թէ անձը որքա՛ն բարձր կը գոռայ կամ ի՛նչ լոզունգ կը հնչեցնէ:
«Կրկնում եմ` մենք մտածում ենք, որ «փրկիչը» կը գայ եւ մեզ լաւ կեանք կը տայ, բայց այդպէս չի լինում, որովհետեւ լաւ կեանքի համար ժողովուրդները պայքարում են: Իսկ քաղաքական առաջնորդներն այդ սպասելիքը կազմակերպում են` մշակում ծրագրեր եւ դա յանձնում ժողովրդի դատին, քուէ ստանալուց յետոյ էլ փորձում իրականացնել դրանք: Եթէ ձախողում են ծրագրերի իրականացման մէջ, ապա այն փոխանցում են միւս ընդդիմադիր քաղաքական ուժերին: Սա է քաղաքական կեանքի օրէնքը քաղաքակիրթ երկրներում, որը Հայաստանում չկայ: 27 տարի ժողովուրդն առաջնորդւում է փրկչի սպասումով եւ դրանով էլ անընդհատ խաբւում», ամփոփած է Եսայեանը:
«Քաղաքակիրթ աշխարհում ընդհանուր հարկումն ընդունուած երեւոյթ է, բայց արդեօ՞ք մենք հասել ենք այն չափանիշներին, որոնք գործում են քաղաքակիրթ երկրներում, կամ արդեօ՞ք արել ենք ստուերը դէպի լոյս բերելու բոլոր հնարաւոր քայլերը, եւ մնացել է միայն փոխանցումները հարկելը», ըսաւ ՀՅԴ ցուցակով պատգամաւորի թեկնածու Բագրատ Եսայեանը` անդրադառնալով Պետական եկամուտներու կոմիտէի` «խոպանչիներին հարկելու» գաղափարին:
Անոր խօսքով, գաղտնիք չէ, որ Հայաստանը կը լքեն հիմնականին մէջ ընկերային գետնի վրայ անապահով ընտանիքներու երիտասարդները, տղամարդիկ, որոնք կ՛երթան` իրենց ընտանիքի հացը վաստակելու ամենադժուար պայմաններու մէջ: Եսայեանը նշեց, որ Ռուսիոյ պայմաններուն մասին չ՛ուզեր խօսիլ, քանի որ անոնք, որոնք դուրսը աշխատող ծանօթ ունին, գիտեն, թէ ի՛նչ պայմաններու մէջ կ՛աշխատին այնտեղ: «Անգամ իրենց իրաւունքներու ոտնահարման պայմաններում են աշխատում այդ մի կտոր հացի գումարն ու, իրենք իրենցից զրկելով, այն ուղարկում ընտանիքներին: Համահարթեցուած հարկման գործընթացը ընդունուած երեւոյթ է աշխարհի մի շարք երկրներում, բայց մինչեւ յեղափոխութիւնը` բոլոր ուժերը խօսում էին, որ Հայաստանում ստուերային տնտեսութիւնը բաւականին բարձր մակարդակի վրայ է, եւ այդ ստուերը օրինական դաշտ բերելով` հնարաւորութիւն կը տրուի ընկերային անապահով ընտանիքների հոգսը նախ մի փոքր թեթեւացնելու եւ նոր միայն նրանց բերելու հարկային դաշտ», ըսաւ Եսայեանը` աւելցնելով, որ այն գումարը, որ կը հոսէր, պիւտճէի կողքին, դէպի սակաւապետներուն գրպանը, կը շարունակէ իր հոսքը, եւ ասոր ապացոյցը 2019-ի պիւտճէն է, որով չի նախատեսուիր աշխատավարձերու, թոշակներու բարձրացում:
Եսայեանի խօսքով, ստուերային գործունէութեան դէմ պայքարը շրջուեցաւ ընկերային անապահով ընտանիքներու եկամուտները հարկելու ուղղութեամբ, եւ բնականաբար յաջորդ քայլը ըլլալու է օրէնքը խախտողները ի յայտ բերելը, փոխանցումներու գործընթացներու խստացումը: Ըստ անոր` այս բոլորին արդիւնքով փոխանցումներուն մեծ մասը կը տեղափոխուի առձեռն փոխանցուող գումարներու դաշտ, այսինքն կը բերուի ստուեր, որ խուսափին 23 տոկոս հարկումէն:
Եսայեանի հաւաստմամբ, խնդիրին այս կերպ լուծում տալը միայն խնդիրի` աւելի ցայտուն դարձնելուն կը նպաստէ: «Շատերը հարցնելու են` եթէ յեղափոխութիւնը եղաւ, որ մեր ընկերային վիճակը լաւանայ, ինչո՞ւ է այն աւելի վատանում: Այն ընտանիքները, որոնք իրենց առօրեայ հացը վաստակելու խնդիրն ունէին եւ դրա համար դուրս եկան նախորդ իշխանութեան դէմ, ասելու են` ինչո՞ւ էք առաւելութիւն տալիս առանց այն էլ ունեւոր դասակարգին, իսկ մեր` ընկերային անապահով դասի խնդիրներով չէք զբաղւում: Հիմա զբաղւում են նրանց խնդիրներով, բայց` նրանց ստացած եկամուտներն աւելի նուազեցնելու ուղղութեամբ», ըսաւ ան:
Եսայեանը նշեց, որ դեռ նախորդ ընտրութիւններուն ժամանակ առիթ ունեցած է ըսելու, որ Հայաստանի անկախացումէն ետք Հայաստանի մէջ իշխանութեան եղած են միայն ազատական ուժերը, եւ անոնք պաշտպանած են գործարարներու եւ մեծ ընկերութիւններու շահերը: Այդ առումով, անոր գնահատմամբ, այսօրուան իշխանութիւնը առանձնապէս նախորդ իշխանութիւններէն չի տարբերիր: «Բառապաշարը տարբեր է` յայտարարել են փտածութեան դէմ պայքար, բայց դրա դէմ պայքարը միայն ձերբակալութիւններով ու պատժով չէ: Փտածութեան դէմ պայքարը ենթադրում է բաւականին լուրջ գործընթացներ օրէնսդրական դաշտում, այսինքն` եթէ դու փորձում ես սահմանափակել փտածութիւնը, առաջին հերթին պէտք է օրէնսդրական կարգաւորում տաս հարցերին: Փտածութիւնը առաջանում է այն տեղում, երբ հարցը կարգաւորուած չէ: Այսօր, ցաւօք, առանց այս հարցերը կարգաւորելու, յայտարարւում է փտածութեան դէմ պայքար, որի երկրորդ բաղադրիչը օրէնքի առաջ բոլորի հաւասարութեան սկզբունքն է: Հիմա այս եւ պատժի անխուսափելիութեան սկզբունքն առաջ մղելով` կարծես միայն այս ուղղութեամբ են գնում», նշեց ան:
Սակայն, ըստ Եսայեանի, փտածութեան դէմ պայքարի մէջ կայ երրորդ բաղադրիչը` պետական որոշումներուն հասարակութեան մասնակցութեան ապահովումը, այդ գործընթացներու ապահովումը, հասարակութեան առաջ պետական համակարգի թափանցիկութեան գործընթացներու ստեղծումը: «Ապրիլ-մայիս ամիսներին ժողովրդական շարժումից յետոյ պայմաններ ստեղծուեցին վերոնշեալ երրորդ բաղադրիչի իրականացման համար, սակայն այդպէս էլ մնաց հրապարակի մակարդակի վրայ: Իրական քայլեր այդպէս էլ չարուեցին», ըսաւ ան:
Պատկերացումը, թէ ո՛ր պետական կառոյցն ինչի՞ համար է, մեր ժողովուրդը չունի, քանի որ եթէ ինչ-որ մէկուն ասֆալտ պէտք է, կը դիմէ պատգամաւորութեան թեկնածուին, լոյսի պարտքի պարագային` նախարարին. ըսաւ Բագրատ Եսայեանը` պատասխանելով հարցին, թէ ո՞վ է պատգամաւորը, ի՞նչ գործունէութեան համար զայն կ՛ընտրենք, եւ բարոյական ի՞նչ հիմքեր կան ըսելու` զիս ընտրեցէք, քանի որ ես գալու եմ` ասիկա ընելու:
Եսայեանի խօսքով, նախորդ իշխանութիւնները ձեւաւորած են այդ սպասելիքը, երբ առաջին նախագահի օրօք ուղղակի բռնութիւններով ընտրութիւններ ունեցանք: Ան յիշեցուց, որ առաջին կրակոցները եղան օփերայի հրապարակին վրայ, 1995-ի սահմանադրական հանրաքուէի` գերկեդրոնացած անձի իշխանութիւն հաստատող սահմանադրութեան քուէարկութեան ժամանակ եւ առաջին խորհրդարանի ընտրութիւններուն, երբ արգիլուած էր Դաշնակցութեան մասնակցութիւնը: «Տարբեր ձեւերով Դաշնակցութիւնն արգելուած էր, անգամ` դաշինք կազմելով փորձեցինք մասնակցել, բայց արգելուեց: Հիմա ասել, որ դա եղել էր երանելի ժողովրդավարութեան տարի, սուտ կը լինի: Բռնութեամբ անցան 95-96 թուականներուն, իսկ հետագայում բռնութիւնը սկսեց կիրառուել այլ մեթոտներով. սկսեց դերակատարում ունենալ փողը, սկսուեցին խոստումները` ընտրակաշառք, ասֆալտ փռել, որոնք կատարելութեան հասան վերջին նախագահի իշխանութեան տարիներին` թէ՛ խորհրդարանական, թէ՛ նախագահական ընտրութիւնների ժամանակ», ըսաւ Եսայեանը:
Անոր խօսքով, նախորդ բոլոր իշխանութիւնները, ցաւօք, այդպէս ալ որեւէ քայլ չառին ժողովուրդին քաղաքական գրագիտութիւնը բարձրացնելու ուղղութեամբ, ինչի պատճառով ալ այսօր ունինք նման իրավիճակ, երբ սպասելիքը միայն մէկ անձէ է, եւ քաղաքացին իր վրայ պարտաւորութիւն չի վերցներ: «Քաղաքացին պէտք է հասկանայ, որ իրենից է շատ բան կախուած եւ այն հանգամանքից, թէ նա ինչ ծրագիր կ՛ընտրի: Ցաւօք, նախորդ բոլոր ընտրութիւններն անցել են սեւ ու սպիտակի, իշխանութիւն-ընդդիմութիւն իրար հակադրուող ուժերի միջեւ, որտեղ մէկը ստանում էր ամէն ինչ, միւսը` ոչինչ: Միւս բեմագրութիւնը աշխատեց վերջերս` Երեւանի քաղաքապետարանի ընտրութիւնների ժամանակ, եւ հիմա ես շատ եմ վախենում, որ թէ՛ այսօր իշխող քաղաքական ուժը, թէ՛ իրեն ընդդիմադիր հռչակած քաղաքական ուժը փորձելու են այս ընտրութիւնները տանել ծրագրային, գաղափարական ուղղութեամբ, այլ սեւ ու սպիտակի ուղղութեամբ, որն հէնց նրանց է ամենաձեռնտուն», ըսաւ Եսայեանը: