ՄԱՆՈՒԷԼ ՔԷՇԻՇԵԱՆ
16 մայիս 2016-ին, երկուշաբթի երեկոյեան ժամը 7:00-ի շուրջ անցայ Մազլումեան հիւանդանոցին կողքով, ուր քիչ առաջ հրթիռ մը մարդկային զոհեր խլած էր, եւ Ս. Աստուածածին եկեղեցւոյ քովէն կարաժներու փողոցը կտրելով` հասայ «Հաճ Հապիպ» փողոցին սկիզբը: Անկիւնը երկու հայ տղաք կեցած` կը խօսէին չպայթած կազի թիւպի մասին:
– Ո՞ւր ինկաւ,- հարցուցի:
– Հո՛ն,- մատով ցոյց տուին դէպի «Թեթթեն» պենզինի կայան:
Տեսայ մեզմէ 60-70 մեթր հեռաւորութեան գետնին վրայ պառկած շիշը:
– Աստուած փրկած է,- մտածեցի եւ մտայ «Հաճ Հապիպ»: Տասը քայլ չհեռացած` շրջուեցայ տղոց կողմ.
– Հայ տղոցմէ մէկուն թիւը ունի՞ք,- հարցուցի:
– Թերեւս եղբայրս ունի, հիմա կը հեռաձայնեմ,- ըսաւ մէկը:
– Փորձեցէք գտնել,- ըսի,- ես ալ Արտոյին խանութը կը հանդիպիմ,- կ՛ըսեմ, թէեւ շատ յոյս չունիմ, որ բաց ըլլայ:
Ըսի եւ… Զօրաւոր, շատ զօրաւոր պայթիւն մը լսուեցաւ. մեզմէ ամենաշատը 15 մեթր անդին քարերու տարափ կը տեղար եւ քառասուն-յիսուն մեթր տարածութեամբ փոշիի ծածկոյթ մը պատեց մեզ. իսկ մեր քիթերը կը լեցուէին պայթուցիկ նիւթի շատ անախորժ հոտով:
Երեքէս երկուքը վազեցինք դէպի պայթիւնի վայր: Շատ շուտով պատշգամէ մը կնոջ մը սարսափած եւ լացակումած ձայնէն գիտցանք, թէ քանդուած տան մէջ բնակիչներ չկան…
Այս ամէնը պէտք է պատմէի, որպէսզի կարենամ վկայութիւն ընել.
Կը վկայեմ.
Պայթիւնէն ՀԻՆԳ վայրկեան ետք ՀԱՅ ՏՂԱՔԸ իրենց հին «Վոկըզվակըն միքրօ»-ով պայթիւնին վայրն էին արդէն: Անոնց մէջ էր նաեւ Արտոն, որուն խանութը երթալ որոշած էի քիչ առաջ: Տղաքը երկուական հոգիով ուղղուեցան տարբեր շէնքեր:
– Արտօ՛,- ըսի,- չպայթած կազի շիշ մը կայ,- եւ ցոյց տուի շիշը:
Արտոն կեցաւ դէպի կազի շիշ տանող ճամբուն մէջտեղ եւ արգիլեց ինքնաշարժներուն այդ ուղղութեամբ երթալ: Նոյն ատեն ան հեռաձայնեց եւ արաբերէնով մասնագէտներու խումբ մը պահանջեց` վտանգազերծելու պայթուցիկով լեցուն շիշը:
– Երբեմն այսպիսի շիշերը 30-40 վայրկեան ետք ալ կրնան պայթիլ,- ըսաւ ան:
Արտոյին մօտեցան երկու պատանիներ.- Քեռի՛, արտօնէ, որ մենք կենանք քու տեղդ,- ըսին անոնք:
Արտոն արտօնեց: Պատանիները կարաժներու քովէն հին անիւ մը բերին, նաեւ երկու մեծ քարակտորներ եւ փակեցին ճամբան:
– Քանի՞երորդ էք,- հարցուցի պատանիներուն:
– Քանի մը օր առաջ տասներորդը վերջացուցինք,-պատասխանեցին:
Քառորդ ժամ չէր անցած, տղաքը արդէն ստուգած էին` դրացի շէնքերուն մէջ զոհեր չկային, վնասները միայն նիւթական էին:
Արտոն դարձեալ հեռաձայնեց, արաբերէն խօսեցաւ: Չլսեցի խօսակցութիւնը, բայց նկատեցի, որ ջղայնացած կ՛երեւէր:
Կրկին հեռաձայնեց. հայերէնով խօսեցաւ: Շատ չանցած` ինքնաշարժ մը կանգ առաւ չպայթած կազի թիւպին քով, երկու երիտասարդներ իջան, շիշը վերցուցին, դրին ինքնաշարժին մէջ եւ սուրալով հեռացան:
Արտոյին դէմքին նայեցայ.
– Ասո՞նք…. ,- ըսի:
– Ասոնք մեր տղաքն են,- ըսաւ տխուր ժպիտով:
Այս մանրապատումը իր աւարտին չի հասնիր, եթէ չըսեմ, որ պատանիներն ալ իրենց բերած ծանր քարերն ու անիւները տարին հոն, ուրկէ բերած էին: Ճամբան բաց էր հիմա:
Կէս ժամէն աւելի անցած էր: Պետական կամ զինուորական ոեւէ մէկը չհասաւ դէպքի վայր:
Այս քանիերո՞րդ անգամն է, որ ես մօտիկ կը գտնուիմ պայթիւններու վայրերուն եւ ամէն անգամ միայն հայ տղոց հանրածանօթ «Վոկըզվակըն»-ը կը տեսնեմ օգնութեան հասնող:
Որպէս վկայ` ես գրի առի ճշմարտութիւնը, միայն ճշմարտութիւնը եւ իմ ականատես եղած ամբողջ ճշմարտութիւնը:
Հալէպ, 17 մայիս 2016