Հայաստանի Հանրապետութեան պաշտպանութեան նախարարութեան մամլոյ բանբեր Արծրուն Յովհաննիսեան յատուկ «Ազդակ»-ին հետ ունեցած զրոյցին ընթացքին խօսեցաւ լրատուամիջոցներուն ունեցած մեծ ու կարեւոր դերակատարութեան մասին` շեշտելով, որ ոեւէ լուրի հրապարակման պարագային պէտք է զգուշ ըլլալ, յատկապէս արցախեան վերջին զարգացումներուն վերաբերող, որպէսզի ի նպաստ հակառակորդին գործած չըլլանք:
Հայաստան- Արցախ-սփիւռք եռամիասնութիւնը իսկական ուժ նկատելով, Արծրուն Յովհաննիսեան յայտնեց, թէ լրատուական դաշտին մէջ եւս պէտք է համախմբուած ըլլալ: Ստորեւ` հարցազրոյցը:
«ԱԶԴԱԿ».- Ինչպէ՞ս կը գնահատէք հայկական լրատուադաշտին պահուածքն ու գործունէութիւնը կայծակնային պատերազմի օրերուն:
ԱՐԾՐՈՒՆ ՅՈՎՀԱՆՆԻՍԵԱՆ.- Պէտք է փաստել, որ ապրիլեան քառօրեայ պատերազմին եւ դրան յաջորդած օրերին հայկական լրատուամիջոցները դրսեւորել են բարձր արհեստավարժութիւն, մասնագիտական որակներ: Անշուշտ եղել են նաեւ դէպքեր, երբ լրատուամիջոցները հրապարակել են չճշդուած տեղեկութիւն կամ` տարածել ազրպէյճանական լրատուամիջոցների ապատեղեկատուութիւնը, սակայն մեծ մասամբ լրատուամիջոցները ցուցաբերել են զսպուածութիւն, գիտակցել են իրավիճակի կարեւորութիւնը, դրսեւորել ինքնագրաքննութիւն եւ տարածել բացառապէս Հայաստանի պաշտպանութեան նախարարութեան եւ Լեռնային Ղարաբաղի պաշտպանութեան բանակի պաշտօնական հաղորդագրութիւնները, ինչը օգնել է առաջին հերթին սահմանին կանգնած զինուորներին, յետոյ արդէն հասարակութեանը` ապատեղեկատուութիւնից եւ կեղծ լուրերից խուսափել:
«Ա.».- Ի՞նչ դիտարկումներ կարելի է ընել հակառակորդի տեղեկատուական քաղաքականութեան մասին քառօրեայ պատերազմին ընթացքին:
Ա. Յ.- Ազրպէյճանական կողմի տեղեկատուական պայքարն ու քաղաքականութիւնը պէտք է մի քանի փուլերով ներկայացնել: Նախ, ապրիլեան պատերազմի առաջին ժամերին, երբ հակառակորդն անսպասելի կերպով յարձակուեց, ազրպէյճանական լրատուամիջոցները սկսեցին գրել իրենց զինուժի յաջողութիւնների մասին: Ակնյայտ էր, որ դա նախապէս ծրագրուած էր, սակայն ինչ-որ պահեց ղեկավարութեան եւ լրատուամիջոցների միջեւ առկայ կապը կորաւ, որովհետեւ ազրպէյճանական զինուժը մեծ կորուստներով յետ էր շպրտւում, սակայն ազրպէյճանական լրատուամիջոցները նախապէս ծրագրուած ձեւով շարունակում էին գրել իրենց զինուժի յաջողութիւնների մասին: Հետագայ օրերին արդէն ակնյայտ էր Ազրպէյճանի կառավարութեան վերահսկողութիւնն ու գրաքննութիւնը մամուլի, ազատ խօսքի նկատմամբ, ինչը կարծում եմ, աշխատեց ի վնաս իրենց: Դա երեւաց նախ զոհերի եւ վիրաւորների թուերը հրապարակելիս, երբ ընկերային ցանցերում եւ ազրպէյճանական ընդդիմադիր լրատուամիջոցներով զոհերի եւ վիրաւորների մի ցուցակ էր յայտնւում, իսկ պաշտօնական տեղեկատուութեամբ` մէկ այլ: Ազրպէյճանի ղեկավարութեան տրամադրած կեղծ տեղեկատուութիւնը չէր կարող չառաջացնել հանրութեան դժգոհութիւնը: Այդ գրաքննութիւնն ակնյայտ էր նաեւ այն ժամանակ, երբ Ազրպէյճանի ռազմաքաղաքական ղեկավարութիւնն արգելում եւ խոչընդոտներ էր ստեղծում, որպէսզի օտարերկրեայ լրագրողները առաջնագծում լուսաբանէին սահմանային իրավիճակը: Տեղեկատուական պայքարում հակառակորդը շատ յաճախ չափազանցուած տեղեկատուութիւն էր հաղորդում, կամ գրում, որ գրաւել է հայկական կողմի դիրքեր, քաղաքներ, գիւղեր, որոնք իրականութեանը չէին համապատասխանում: Հայկական քաղաքներն ու գիւղեր «գրաւուած» ներկայացնելու համար ազրպէյճանցիներն անգամ դիմեցին ֆոթոշոփի օգնութեանը` անհնարը իրական դարձնելու ձգտումով, սակայն հայկական կողմը ցանկացած ապատեղեկատուութեանը համարժէք պատասխան է տուել` հրապարակելով լուսանկարներ, քարտէսներ, տեսանիւթեր, այդ կերպ հակազդելով ազրպէյճանական կողմի ապատեղեկատուութեանը:
«Ա.».- Ռազմական ընդհարումներու լուսաբանման համար ի՞նչ լրատուամիջոցներ, իբրեւ հաւաստի տեղեկատուութիւն փոխանցող, խորհուրդ կու տաք օգտագործել:
Ա.Յ.- Ընդհանրապէս խորհուրդ է տրւում հետեւել եւ հաւատալ բացառապէս պաշտօնական լրատուութեանը: Դա կ՛օգնի ապատեղեկատուութիւնից խուսափել: Հայաստանի պաշտպանութեան նախարարութիւնը եւ Լեռնային Ղարաբաղի պաշտպանութեան բանակը բացի պաշտօնական կայքէջերից` շատ աշխուժ են նաեւ ընկերային ցանցերում, դիմատետրում եւ թուիթըրում ունեն պաշտօնական էջեր եւ փորձում են թէ՛ լուսանկարներով, թէ՛ տեղեկատուութեամբ արագ կերպով տեղեկութիւնը հասցնել լայն լսարանին:
«Ա.».- Ազրպէյճանական ապատեղեկատուութիւններուն հակազդելու մեքանիզմները ի՞նչ են, յատկապէս օտար հանրային կարծիքը ճիշդ կողմնորոշելու նպատակով:
Ա. Յ.- Ապատեղեկատուութեանը հակազդելու լաւագոյն միջոցը բաց լինելն ու թեմայի շուրջ համապարփակ տեղեկատուութիւն տալն է: Որքան խնդրի մասին լայն ու հրապարակային է խօսւում, այնքան հասարակութեան մօտ հարցեր չեն մնում եւ հանրութիւնը ապատեղեկատուական սադրանքներին չի ենթարկւում: Ինչ վերաբերում է միջազգային հանրային կարծիքին, ապա այս օրերին Հայաստանի ռազմաքաղաքական ղեկավարութիւնը բազմաթիւ հարցազրոյցներ է ունեցել, ներկայացուել է սահմանային իրավիճակն ու թէ՛ տեղական, թէ՛ միջազգային լրատուամիջոցի չի արգելուել, որպէսզի նրանք հէնց տեղում` առաջնագծում, ծանօթանան իրավիճակին, զրուցեն զինուորների, հրամանատարների հետ:
«Ա.».- Համահայկական համախմբուածութիւնը աւելի քան անհրաժեշտ է այս օրերուն. այս նպատակի համար ի՞նչ պէտք է ընէ համահայկական լրատուադաշտը` Հայաստան, Արցախ եւ սփիւռք:
Ա. Յ.- Համախմբուածութիւնը մեծ ուժ է, որ չափազանց կարեւոր է յատկապէս նման իրավիճակներում: Համահայկական լրատուական դաշտը պէտք է ո՛չ միայն համախմբուած աշխատի, այլեւ ամէն օր անդրադառնայ առաջնագծին, ներկայացնի զոհուած եւ վիրաւորուած զինուորների սխրանքները: Չափազանց կարեւոր է ապատեղեկատուութեան չտարածումն ու նաեւ հաւաստի տեղեկութիւնը թարգմանել նաեւ այլ լեզուներով, որպէսզի միջազգային հարթակներում, միջազգային հանրութիւնը առաւելագոյնս տեղեակ լինի Արցախում տեղի ունեցող իրադարձութիւններին: