ԵՂԻԱ ԹԱՇՃԵԱՆ
75 տարիներ անցան Լիբանանի անկախութենէն, երկիր մը,որ տակաւին կը միտի անկախանալու եւ կերտելու պետականութիւն: Շատերուն համար Լիբանանի հզօր պետականութեան չկայանալուն պատճառը միասնական` արտաքին քաղաքականութեան չգոյութիւնն է եւ ոչ թէ` համայնքային քաղաքականութիւնը:
1946-ին, երբ ֆրանսական ուժերը լքեցին երկիրը, իշխող մարոնի համայնքի ղեկավարները սկսան քննարկել երկրի եւ իշխանութեան անվտանգութեան հարցը: Հոս կարեւոր է իմանալ, որ երկրի անվտանգութիւնը ուղղակի կապուած էր մարոնիական իշխանութեան անվտանգութեան եւ գերիշխանութեան հետ:
1958-ին, երբ արաբ ազգայնականները եւ ձախակողմեան շարժումները Եգիպտոսի նախագահ Կամալ Ապտել Նասերի հրահրումով փորձեցին յեղափոխութիւն կատարել, եւ իշխանութիւնը սկսաւ կորսնցնել իր հակակշիռը գետնի վրայ, Միացեալ Նահանգներու նախագահ Այզընհաուըր ամերիկեան ծովուժը ուղարկեց Պէյրութ`կարգ ու կանոն հաստատելու նպատակով: Սակայն զինեալ բախումները շարունակուեցան, մինչեւ որ նախագահ Քամիլ Շամունը փոխարինուեցաւ բանակի հրամանատար զօր. Ֆուատ Շեհապով: Շեհապ ընդունելի էր Միացեալ Նահանգներու եւ Եգիպտոսի կողմէ… Ասիկա առաջին անգամն էր, որ Լիբանանի իշխանութիւնը կը ցնցուէր:
Շեհապ Լիբանանի պետականութեան հայրն էր, եւ շնորհիւ իր հաւասարակշռուած արտաքին քաղաքականութեան` ան կրցաւ` պաշտպանել երկրին կայունութիւնը, սակայն՝ մարոնիական իշխանութեան հաշուոյն: Այն ժամանակ բազմաթիւ ձախակողմեան շարժումներ, ստանալով Խորհրդային Միութեան աջակցութիւնը, սկսան կազմակերպուիլ:
Շեհապին յաջորդող նախագահները անոր խորամանկութիւնը չունէին եւ, ամէնէն կարեւորը,անոր նման չէին վայելեր արտաքին նեցուկ: 1968-էն ետք երկրին իշխանութիւնը տագնապի մէջ էր, եւ զինեալ խնբաւորումներ արդէն իսկ կարգ մը շրջաններ իրենց գերիշխանութեան տակ առած էին: Իսկ 1975-ի պատերազմի բռնկումով արդէն իսկ բանակը պառակտուած էր, իշխանութիւնը գրեթէ սահմանափակուած էր քրիստոնէական շրջաններով, եւ սուրիական ու իսրայէլեան բանակները բաժնած էին երկիրը: Լիբանանցիք կը խնդրէին արտաքին քաղաքական միջամտութիւն, որպէսզի հաստատէին ներքին կայունութիւն: Այդ խնդրանքին ընդառաջումը ուշացաւ 15 տարի, եւ բոլորը սուղ գին վճարեցին: Վերջապէս, շնորհիւ արտաքին միջամտութեան, լիբանանցիներուն հրամցուեցաւ Թաէֆի համաձայնագիրը, սակայն այդ օրէն ի վեր ոչինչ փոխուեցաւ պետական մակարդակի վրայ:
Այսօր, 75 տարի ետք, տակաւին լիբանանեան տարբեր հոսանքներ կը փորձեն երկիրը մխրճել արտաքին ուժերու շահերուն մէջ: Լիբանանեան պետութիւնը տակաւին կարիքը կը զգայ ունենալու յստակ արտաքին քաղաքականութեան ռազմավարութիւն մը: Հարց կու տանք, թէ ի՞նչ է Լիբանանի արտաքին քաղաքականութիւնը, յստակ ռազմավարութիւն մը գոյութիւն ունի՞: Այս բոլոր հարցումներուն անպատասխան մնալը մտահոգիչ է մեզի համար, եւ ժամանակն է, որ անկախութենէն 75 տարի ետք քաղաքական ուժերը վերատեսութեան ենթարկեն պետութեան շահերը եւ որդեգրեն յստակ արտաքին քաղաքականութիւն: Արտաքին քաղաքականութիւն մը, որ միայն կը հետապնդէ Լիբանանի անվտանգութեան շահերը: