Լաւատես Եւ Յոռետես Երիտասարդներ

Պատրաստեց՝ ՆԱՐԷ ԳԱԼԵՄՔԷՐԵԱՆ

Կը թուի, թէ երիտասարդները, մանաւանդ`  բարգաւաճ եւրոպական երկիրներու մէջ, պէտք է լաւատես ըլլան իրենց ներկային եւ ապագային հանդէպ, իսկ բարգաւաճող կամ յարաբերաբար աղքատ երկիրներու երիտասարդները` յոռետես: Սակայն յաճախ այդպէս չէ: Ժամանակակից արհեստագիտութիւններու մեծ մասին լաւապէս տիրապետած, նախկինէն աւելի դիւրին եւ բարեկեցիկ կեանք մը ապրող երիտասարդներ ի՞նչ կ՛ուզեն, ի՞նչ բանի կը ձգտին: «Քափիթալ» կայքը անդրադարձած է այս երեւոյթին:

Ն.

Գերմանիոյ երիտասարդները ինչո՞ւ շատ յոռետես են իրենց ապագային հանդէպ:

Գերմանական տնտեսութիւնը բուռն կը բարգաւաճի: Գործազրկութիւնը ցած է (շատ մօտ է մրցանիշին): Եւրոպայի եւ ամբողջ աշխարհի մէջ Գերմանիան կը դիտուի որպէս հարստութեան եւ արդիւնաւէտութեան նշան:

Ուրեմն ինչո՞ւ այդ բարգաւաճ երիտասարդ գերմանացիները այդքան յոռետեսօրէն տրամադրուած են իրենց ապագային հանդէպ:

Լաւ աշխատանքային հեռանկարներ, մաքուր միջավայր, յանցագործութեան ցած ցուցանիշներ, ժամանցի բազմաթիւ պահեր, մշակութային վայրեր, լաւ փոխադրամիջոցային կապեր, ուրեմն ի՞նչ կայ չսիրուելիք:

Սակայն մակերեսին տակ խնդիրներ կան, որոնք կրնան ազդել երիտասարդ սերունդին վրայ:

Քաղաքական վերլուծաբան Փիթըր Մատուշչեն կ՛ըսէ, որ մինչ գերմանացիները հակուած են գոհ ըլլալու իրենց սեփական կեանքէն, անոնք մտահոգ են իրենց երկիրին գացած ուղղութեամբ:

Ըստ հարցախոյզի մը արդիւնքներուն, 81 առ հարիւրը շատ երջանիկ, կամ պարզապէս երջանիկ է իր անձնական դրամական պայմաններէն, կեանքէն: Մինչ երկրին մասին աւելի ընդարձակ հարցումի մը երբ կը պատասխանեն, այդ թիւը կտրուկ կը նուազի մինչեւ 10 առ հարիւր:

Մինչ 71 առ հարիւրը  կ՛ըսէ, թէ երջանիկ է գերմանական քաղաքական համակարգէն, որ` պէտք է այդ ձեւով գործէ, սակայն միայն 14 առ հարիւրը գոհ է ներկայ ընթացքէն:

Երբ խօսքը կը վերաբերի տնտեսութեան, օրինակ, Մատուշչեն կ՛ըսէ, որ անցեալ տարուան ընթացքին ընկալումները շօշափելի կերպով փոխուեցան:

Հարցումին, թէ արդեօ՞ք տնտեսութիւնը կը բարելաւուի, թէ՞ կը վատանայ, յունուարին գերմանացիները բաւական հաւասար տարակարծիք էին: Ամրան սկիզբէն ի վեր, սակայն, աւելի մեծ յոռետեսութիւնը 20 առ հարիւր աւելցաւ:

Մինչ կրնայ ենթադրուիլ, որ ասիկա երեւոյթ մըն է  տարեց գերմանացիներու շրջանակին մէջ, սակայն ատիկա նոյնպէս շատ կ՛ազդէ երիտասարդ սերունդին վրայ:

Բրիտանիոյ յետընտրական Պրեքզիթի (Եւրոպական Միութենէն դուրս գալու) քուէարկութիւնը լուսաբանող տուեալները ցոյց կու  տան, որ երիտասարդները կը զգան, թէ իրենց ծնողներուն եւ անոնց ծնողներուն խնդիրներով կը ծնին, եւ թէ` իրենց քաղաքական ապագան որոշուած է աւագ սերունդին կողմէ:

Արդար ըլլալու համար ըսենք, որ գերմանացիները բաւական տխուր ամառ մը անցուցին: Ներգաղթի նկատմամբ խիստ քննադատութիւնը գրեթէ պիտի տապալէր կառավարութիւնը: Գերմանիոյ ֆութպոլի ազգային հաւաքականի անդամ Մեսութ Օզիլ, որ թրքական ծագում ունի, հրաժարեցաւ հաւաքականէն` այս ամառ խումբի անդամներուն եւ համակիրներուն  կողմէ խտրական ենթադրութենէն ետք: Միջադէպը լայն քննարկումներու դուռ կը բանար Գերմանիոյ մէջ ամէնօրեայ խտրականութեան տարածման մասին:

Մեսութ Օզիլը Գերմանիոյ հաւաքականէն դուրս եկաւ` յայտարարելով իր խումբի անդամներու եւ համակիրներու խտրական ոգիին մասին։

Օգոստոսի վերջաւորութեան Գերմանիոյ արեւելեան Սաքսոնիա նահանգի Քեմնից քաղաքի  փողոցներուն մէջ ծայրայեղ աջակողմեաններու ըմբոստութիւններն ու օտարականներ հալածելու տեսագրութիւնը ցնցեց  երկիրը եւ վերարծարծեց այն հարցերը, թէ որքանո՛վ Գերմանիան սորված է անցեալէն:

Գերմանական լրատուամիջոցներուն մէջ տարածուեցաւ  ճգնաժամի զգացում: Յունիսի վերջաւորութեան, Գերմանիոյ ֆութպոլի ազգային հաւաքականի աշխարհի ախոյեանութեան մրցաշարքէն դուրս մնալէն անմիջապէս ետք, գերմանական` «Տեր Շփիկըլ» թերթին գլխաւոր  վերնագիրը եղաւ` «Ժամանակին շատ ուժեղ երկիր կար»: «Քաղաքականութեան, տնտեսութեան եւ մարմնամարզի ճգնաժամերը հետեւանք են մեծ սխալներու: Ինչպէ՞ս կարելի է ատոր հասնիլ», կ՛ըսուէր գրութեան մէջ:

2009-էն ի վեր մեծ քաղաքներու բնակարաններու գիները 80% աւելցած են, իսկ վարձքերը` նոյնպէս

Ատոր հետեւեցաւ ամառնային տաք ալիքը եւ այն մռայլ յայտարարութիւնները, թէ  կլիմայի փոփոխութիւնը ի՛նչ կրնար բերել Գերմանիոյ:

Ուրեմն, ի՞նչ կը կատարուի: Թէեւ յոռետեսութեան այդ զգացումները, հաւանաբար, կարծես թէ լրատուամիջոցային փոթորիկ են գաւաթ մը ջուրի մէջ, սակայն երիտասարդ գերմանացիներուն տուեալները եւ անոնց արտայայտած կարծիքները կը կրեն այլ բնոյթ:

Երիտասարդներուն համար այս յոռետեսութեան մեծ մասը կու գայ ծայրայեղ աջ քաղաքական կուսակցութեան` «Գերմանիոյ այլընտրանքը»-ին հզօրացումէն: Շատերը կը կարծեն, որ ատիկա Գերմանիոյ քաղաքականութեան խորտակումն է:

Պերլինի մէջ քաղաքացիական կազմակերպութեան  անդամ 28-ամեայ Պաքէն ըսաւ, որ ծայրայեղ աջի աճող ազդեցութիւնը ցոյց կու տայ, որ նոր եւ աւելի շատ ատելութեամբ լեցուած բնաբանները գերիշխող պիտի ըլլան ազգային երկխօսութեան եւ լրատու միջոցներուն մէջ:

«Ծայրայեղ աջի բարձրանալէն ի վեր ինծի կը թուի, որ ամբողջ քաղաքական ուղղութիւնը ներգաղթի, ատելութեան եւ յանցագործութեան մասին է: Ատիկա չի կեդրոնանար այն իսկական խնդիրներուն վրայ, որոնք մենք այժմ ունինք», ըսաւ ան:

Պաքէն ըսաւ, որ փոխանակ ուշադրութիւնը միակողմանիօրէն կեդրոնացնելու ներգաղթի վրայ` կառավարութիւնը պէտք է աւելի շատ ժամանակ յատկացնէր առողջապահական համակարգի բարելաւման վրայ, աւելի շատ ներդրումներ կատարէր կրթութեան մէջ եւ մտածէր, թէ ինչպէ՛ս պատրաստել երիտասարդ սերունդը ապահով կենսաթոշակի անցնելու համար:

Գերմանիա միջինէն բարձր է կրթութեան եւ հմտութիւններու, աշխատատեղերու եւ եկամուտներու, հարստութեան եւ բարեկեցութեան մէջ։

Ըստ Պերլինի մէջ 24-ամեայ ուսանող Ճիւլ Լովի, Քեմնիցը տխուր յիշեցում մըն է, որ Գերմանիա բաւական լաւ չէ սորված  սեփական պատմութենէն:

«Գրեթէ իմ ամբողջ կեանքս ես մտածեցի, որ դպրոցներու եւ համալսարաններուն մէջ այն բաները, որոնք մենք սորված էինք` գերմանական ազգայնականութիւնը եւ անցեալ դարու  պատմութիւնը, խտրականութիւնը, ատոնք մենք անցեալին մէջ ձգած ենք: Իսկ իրականութիւնը ցոյց տուաւ մեզի այլ բան»:

Լով շարունակեց. «Քեմնիցի մէջ տեղի ունեցածը կրնայ թուիլ որպէս մեկուսացած իրադարձութիւն, բայց ատիկա ապացոյց է, որ նման իրադարձութիւնները կրնան տեղի ունենալ որեւէ  երկրի մէջ, եթէ ընթացքը, ուղղութիւնը չի փոխուիր: Իմ ապրած վայրիս մէջ մինչեւ այսօր տակաւին չէ եղած: Բայց Քեմնիցը շատ հեռու չէ այնտեղէն, ուր մենք հիմա կը գտնուինք»:

Նոյնպէս կայ այն զգացումը, որ եթէ նոյնիսկ ամէն բան լաւ կ՛ընթանայ, Գերմանիա կը գտնուի ելեւմտական եւ ընկերային  խնդիրներու առջեւ: Այլ խօսքով, բազմաթիւ երիտասարդ գերմանացիներ կրնան զգալ, որ այժմ լաւ վիճակի մէջ են, բայց կը վախնան, որ ապագային նոյնը պիտի չըլլայ:

«Մենք այժմ լաւ կ՛ընթանանք, կամ ես հիմա լաւ եմ: Բայց ակներեւ է, որ եթէ հինգէն տասը տարի դէպի ապագայ նայիք, մենք որոշ քառուղիի վրայ պիտի ըլլանք, թէ երկիրը ինչպէ՛ս պէտք է բարգաւաճի: Կը կարծեմ, որ բոլորը քիչ մը մտահոգ են, թէ ո՛ր ուղիով պիտի ընթանայ ծայրայեղ աջի աճը, եւ պետութիւնը բաւարար չափով ներդրումներ դնելով կրթութեան եւ ենթակառոյցներու մէջ` ի՞նչ պիտի ըլլայ մեր ապագան», ըսաւ Պաքէն:

Համեմատելով շատ մը այլ եւրոպական երկիրներու մէջ իրենց տարեկիցներու հետ` երեւութապէս երիտասարդ գերմանացիներուն համար ամէն բան լաւ է:

Այստեղ գործազուրկ երիտասարդները  6 առ հարիւր են, շատ աւելի նուազ` Եւրոպական Միութեան երկիրներէն:

Սակայն տակաւին միշտ այն զգացումը կայ, որ աւագ սերունդը բաւարար ուշադրութիւն չի դարձներ երիտասարդներու հարցերուն:

2009 թուականէն մեծ քաղաքներու մէջ բնակարաններու  գիները աւելցած են 80 առ հարիւր: Վարձքերը նոյնպէս կ՛աւելնան:

Միաժամանակ, բնակչութեան արագ ծերացումը կը խոչընդոտէ  պետական կենսաթոշակային համակարգի դրամական կայունութիւնը:

«Գերմանիոյ մէջ այն քաղաքականութիւնը, որ մենք այժմ ունինք, աւելի միջին տարիքի մարդոց համար է, ոչ թէ` երիտասարդ սերունդին համար»,  ըսաւ 24-ամեայ Ահարոն Հինզ, Պերլինի առողջապահութեան ասպարէզէն: Ան աւելցուց. «Երբ կը նայիս ապագային եւ կը հարցնես, թէ ո՞վ պիտի վճարէ իմ կենսաթոշակս, երբ կը ծերանամ: Ոչ ոք»:

«Միայն այն պատճառով, որ գերմանացիները յոռետես են իրենց ապագայի համար, չի նշանակեր, որ երկրէն դուրս գտնուողները այնքան մռայլ են: Եւրոպայի եւ աշխարհի այլ վայրերու մէջ Գերմանիա կը շարունակէ մնալ շատ հարուստ երկիր` այն երիտասարդներուն համար, որոնք կ՛ուզեն դէպի աւելի կանաչ արօտավայրեր տեղափոխուիլ»:

Աշխարհի Երիտասարդներուն
Մեծ Մասը Երջանիկ Է

Աշխարհի երիտասարդներուն մեծ մասը երջանիկ է, բայց ամէնէն երջանիկ վայրերը այնտեղ չեն, ուր դուք կը կարծէք:

Աշխարհի մէջ մօտաւորապէս 10 երիտասարդներէն 7-ը (68 առ հարիւր) ըսին, որ իրենց կեանքէն գոհ են, սակայն կան մեծ տարբերութիւններ երկիրներու միջեւ:

Աւելի բարեկեցիկ երկիրներու մէջ ապրողները, ըստ էութեան, ոչ այնքան երջանիկ են, որքան` ցած եւ միջին եկամուտ ունեցող երկիրներու մէջ ապրողները:

Այս յայտնաբերումները արդիւնքն են նոր հարցախոյզի մը` կատարուած «Վարքէյ» հիմնադրամին կողմէ, նիւթական շահ չհետապնդող կազմակերպութիւն մը, որ կեդրոնացուցած է բարելաւելու անապահով երեխաներուն կեանքերը գիտութեան միջոցով:

Անոնք հարցուցին 20 երկիրներու մէջ ապրող 20.000 անձերու, 15-21 տարեկանի միջեւ, որոնք յայտնի են իբրեւ «Սերունդ Զ.» անունով, թէ ի՛նչը իրենց ուրախութիւն կը պատճառէ, եւ ի՛նչ կը մտածեն կարգ մը նիւթերու մասին:

Երիտասարդները, որոնք կ՛ըսէին, որ ամէնէն երջանիկն են, կ՛ապրին նոր զարգացող երկիրներու մէջ: Ինտոնեզիան (90 առ հարիւր) ամէնէն երջանիկն է, Նիկերիան (78 առ հարիւր) կը գրաւէ երկրորդ դիրքը, իսկ Հնդկաստանը (72 առ հարիւր)` երրորդ:

Զարգացած երկիրներուն մէջ երիտասարդները ամէնէն նուազ երջանիկն են: Ֆրանսա (57 առ հարիւր), Մեծն Բրիտանիա (57 առ հարիւր), Աւստրալիա (56 առ հարիւր) եւ Ճափոն (28 առ հարիւր) ստացան երջանկութեան ցած ցուցանիշներ` բաղդատած հարցախոյզին մասնակից այլ երկիրներու:

Զեկոյցը նաեւ յայտնաբերած է, որ «Սերունդ Զ.»-ը նուազ երջանիկ կը դառնայ մեծնալով: 19-21 տարեկան երիտասարդներուն 52 առ հարիւրը նշած է, որ երջանիկ է` ի տարբերութիւն 15-16 տարեկան պատանիներու 68 առ հարիւրին:

Գոյութիւն ունի նաեւ սեռային անհաւասարակշռութիւն: Երիտասարդ աղջիկներուն 56 առ հարիւրը երջանիկ է, մինչ տղամարդոց` 62 առ հարիւրը:

Կրնա՞նք երջանկութիւնը չափել

Հարցախոյզը մասնակիցներուն ուղղեց հետեւեալ հարցումը. «Նկատի առնելով ամէն բան, որքանո՞վ ուրախ էք կամ դժգոհ  ձեր կեանքէն այս պահուն»: Պատասխանները կրնային երկարիլ 1-էն շատ ուրախ, մինչեւ 5` շատ դժգոհ:

Բայց երջանկութիւնը ենթակայական չափանիշ է, եւ դժուար է հետեւողականօրէն արձանագրել տարբեր մշակոյթներու միջեւ: Որոշ հոգեբաններ կասկածի տակ կը դնեն այս ձեւին ճշգրտութիւնը` հաշուի առնելով, որ մեր տեսակէտը մեր կեանքի հանդէպ կրնայ ըլլալ անցողակի եւ բաւական ենթակայական:

Երջանկութիւնը կրնայ կախեալ ըլլալ ծիներէն, անհատականութենէն եւ նոյնիսկ բախտէն: Երջանկութիւնը չափելը համեմատաբար նոր գիտակարգ է եւ յստակօրէն հեռու` կատարեալ ըլլալէ:

Զեկոյցը կը շարունակուի` երիտասարդներուն հարցնելով, որ ի՞նչ գործօններ կարեւոր են իրենց երջանկութեան համար:

Ի՞նչը զիրենք ուրախ կը դարձնէ

Երիտասարդներուն համար ամէնէն նուազ գործօնը անոնց հաւատքը կամ կրօնէն կառչածութիւնն է, կէսէն նուազ` 44 առ հարիւրը նշած է, որ ատիկա կարեւոր է իրենց երջանկութեան համար:

Ամէնէն կարեւորը առողջութիւնն է, ֆիզիքապէս եւ հոգեպէս, 84 առ հարիւրը ըսաւ, որ իրենց առողջութիւնը ամէնէն արժէքաւոր գործօնն է:

Միւս բարձրագոյն նիշ ստացած գործօնը լաւ յարաբերութիւններ ունենալն է ընկերներու (91 առ հարիւր) եւ ընտանիքին (92 առ հարիւր) հետ, ինչպէս նաեւ` յաջողիլ ուսման կամ աշխատանքին մէջ (89 առ հարիւր): Դրամը նոյնպէս կարեւոր է (85 առ հարիւր):

Ինչպէս կրնաք ակնկալել, տարբերութիւններ կան երիտասարդներու առաջնահերթութիւններուն մէջ տարբեր երկիրներու միջեւ:

Կրօնին կառչածութիւնը շատ աւելի կարեւոր է Ինտոնեզիոյ մէջ (93 առ հարիւր) եւ` Նիկերիոյ (86 առ հարիւր), քան` Ճափոնի (9 առ հարիւր) կամ Ֆրանսայի մէջ (18 առ հարիւր):

Բաւական դրամ ունենալը աւելի կարեւոր է հարաւքորէացիներուն համար (90 առ հարիւր), քան` արժանթինցիներուն (73 առ հարիւր):

Ամէնէն մեծ մտահոգութիւնը ծայրայեղականութիւնն է (83 առ հարիւր) եւ համաշխարհային ահաբեկչութեան աճը, որուն կը յաջորդեն հակամարտութիւնը եւ պատերազմը (81 առ հարիւր):

«Սերունդ Զ.»-ը կը հաւատայ գիտութեան ուժին, եւ 80 առ հարիւրը կ՛ըսէ, որ ատիկա յոյսի աղբիւր է: Զարմանալի չէ, որ երրորդ մեծագոյն մտահոգութիւնը (69 առ հարիւր) երեխաներուն համար կրթութեան մատչելիութեան բացակայութեան շարունակութիւնն է:

Կլիմայական փոփոխութիւնը (66 առ հարիւր) նաեւ այլ անհանգստութիւն մըն է, ինչպէս նաեւ` համաշխարհային համաճարակի վտանգը (62 առ հարիւր):

Թէեւ աւագ սերունդները կը մտահոգուին համացանցի եւ ընկերային լրատուամիջոցներու ազդեցութեան առնչութեամբ, սակայն արհեստագիտական փոփոխութեան ընթացքը «Սերունդ Զ.»-ի համար նուազ մտահոգեցուցիչ է: Միայն 30% -ը ատիկա մտահոգութիւն կը նկատէ:

Ասպարէզի ուղին գծել «Սերունդ Զ.»-ի համար

Երբ անոնց հարցուցին, թէ ի՛նչը կարեւոր էր իրենց ընթացիկ կամ ապագայ ասպարէզին մէջ, երիտասարդները ամէնուրեք ըսին, որ հմտութիւններ զարգացնելը ամէնէն կարեւոր գործօնն է (24 առ հարիւր): Ամսականը գրաւեց երկրորդ դիրքը (23 առ հարիւր), իսկ գործին մէջ յառաջանալը` երրորդ դիրքը (19 առ հարիւր):

Աշխարհի մէջ դրական ազդեցութիւն ունեցող կազմակերպութեան մը համար աշխատիլը նուազ կարեւոր է իրենց համար (13 առ հարիւր):

Աստղ դառնալը եւ հանրածանօթ ըլլալը ամէնէն նուազ կարեւորն է իրենց համար, միայն 3 առ հարիւրը ատիկա առաջնահերթութիւն կը նկատէ:

Աշխարհի քաղաքացիներ

«Սերունդ Զ.»` 1995 եւ 2001 թուականներուն միջեւ ծնած երիտասարդները առաջին թուային բնիկներն են: Անոնց համար համացանցը միշտ ներկայ եղած է: Առաջին DVD-ները հրապարակուած են իրենց ծննդեան ժամանակահատուածին մէջ: Ֆէյսպուքը եւ Այֆոն-ը հրապարակուեցան, երբ անոնք երեխայ էին: «Սերունդ Զ.»-ի անդամները առաջին անձերն են, որոնք հաւանաբար պիտի ապրին 22-րդ դարը տեսնելու համար:

Զեկոյցը կը պնդէ, որ ասիկա առաջին իսկական սերունդն է համաշխարհային քաղաքացիներու, եւ թերեւս անոնք համաձայն կ՛ըլլան:

Հարցախոյզ մը, որ առած է 18-35 տարեկան երիտասարդներու կարծիքը, կը նշէ, որ անոնց մեծ մասը կը զգայ, որ իրենք աշխարհի քաղաքացիներ են ամէն բանէ աւելի:

Իրօք, «Վարքէյ» հիմնադրամին կատարած հարցախոյզին մէջ կը յայտնուի, որ աշխարհի մէջ երիտասարդներուն աւելի քան երկու երրորդը (67 առ հարիւրը) կը հաւատայ, որ կարեւոր է հասարակութեան մէջ կատարել աւելի մեծ ներդրում, այսինքն` իրենցմէ եւ իրենց ընտանիքէն աւելի կարեւոր:

«Վարքէյ» հիմնադրամի գործադիր տնօրէն Վիքաս Փոթան կը հաւատայ, որ աշխարհը ապահով ձեռքերու մէջ պիտի ըլլայ, երբ «Սերունդ Զ.»-ը մեծնայ եւ ստանձնէ ղեկավար դիրքեր: Խօսելով զեկոյցի հրապարակման մասին` ան ըսաւ. «Յուսադրիչ է իմանալ, որ երիտասարդներու միտքերը, աշխարհի քաղաքացիութիւնը մահացած չեն, ատիկա պարզապէս սկսելու փուլի մէջ է»:

«Ազգայնական եւ ժողովրդական շարժումներու ժամանակ, որոնք կը կեդրոնանան մարդոց միջեւ տարբերութիւններուն վրայ, ապացոյցները ցոյց կու տան, որ երիտասարդները, անկախ իրենց ազգութենէն կամ կրօնէն, կը կիսեն աշխարհի հանդէպ ակնյայտօրէն նմանատիպ տեսակէտ»: