ԿԱՐՕ ԱՐՄԵՆԵԱՆ
Սահմանադրական հանրաքուէն արմատական փոփոխութիւններու ամբողջ համակարգ մը կեանքի կոչեց` Հայաստանի պետական կեանքին նոր որակ տալու յստակ առաջադրութեամբ: Եւ սակայն երկրի իշխանական թեւի ելոյթներն ու պահուածքը յստակ ոչինչ կ՛ըսեն այս մասին: Ոչ ոք կ՛աճապարէ մեր պետականութեան այս նոր դարագլուխը արժանաւորապէս նշելու, զայն ոգեւորութեամբ շեփորելու, զայն դրօշի վերածելու: Սահմանադրութիւնը երկրի տնօրէն օրէնքն է, որ կը գործէ գերաստիճան հանգամանքով: Այդ օրէնքն է, զոր դուք գլխիվայր շրջեցիք եւ նոր օրինակարգ հաստատեցիք պետութիւնը ժողովուրդին մօտեցնելու յստակ տեսլականով: Եւ հիմա ի՞նչ…
Սահմանադրական լիազօրութիւն ստացած համակարգային փոփոխութիւնները կը պահանջեն նախաձեռնութիւններու պարտադիր գործընթաց մը` քաղաքական դաշտի ամբողջ լայնքով, որուն շօշափելի դրսեւորումները պէտք է արդէն իսկ տեսանելի ըլլային երկրի հանրութեան, բայց չեն եղած եւ չեն…Ե՞րբ պիտի ըլլան: Ինչի՞ պէտք է վերագրել պետական կեանքի այս դանդաղաշարժութիւնը: Առայժմ դեռ նոյն լեզուն է, նոյն մտայնութիւնը, նոյն աշխարհահայեացքը, ներքաղաքական նոյն առօրեա՛ն:
Ընդունինք կամ ոչ` սովորականի, սովորութականի, business-as-usual-ի ոլորտէն դուրս կը գտնուինք վաղուց: Մտած ենք պետական կեանքի մէկ նոր փուլ, նոր յանձնառութիւններով, նոր պարտաւորութիւններով, նոր հրամայականներով. փո՛ւլ, որ արդէն իսկ պէտք է պայմանաւորէ մեր քաղաքական մտածողութիւնը եւ գործի մղէ մեզ:
Թէ՛ իշխանական ուժերը եւ թէ՛ ընդդիմութիւնը պիտի գիտնան, որ կարելի չէ այլեւս հինը եւ հանրութեան կողմէ մերժուածը պահպանել: Նախագահական հաստատութիւնը պէտք է արդէն իսկ ձեռնարկէ իր ինքնալուծարման գործին եւ երկիրը պատրաստէ խորհրդարանական համակարգին համար: Նախագահի իրաւասութիւնները ներկայիս կրնան գործել անցումային կարգավիճակով միայն: Հետեւաբար պէտք է ձեւաւորուի ժամանակաւոր մէկ գործելաձեւ սերտ համագործակցութեան բերելով ՀՀ նախագահն ու ընդդիմադիր դաշտի ուժերը անցումային այս փուլը աչալրջօրէն կարենալ դիմագրաւելու համար: Դաշնակցութեան հետ համախմբական կառավարութիւն ձեւաւորելու ճիգերը միայն այս լոյսի տակ կարելի է հասկնալ: Խորհրդարանական համակարգը, որ ամրագրուած է նոր սահմանադրութեամբ, ունի իր ուրոյն տրամաբանութիւնը: Ան չի կրնար գործել նախագահականի ստորոգելիներով: Պէտք չէ գործէ: Եթէ գործէ, մենք կ՛ունենանք նախկինէն շատ աւելի խնդրայարոյց, շատ աւելի պայթուցիկ եւ լայնօրէն անկառավարելի մէկ իրադրութիւն Հայաստանի քաղաքական դաշտէն ներս: Մենք կ՛ունենանք ամուլ պետականութիւն եւ քաղաքական քաոս, որ կը սպառնայ մեր երկրի զարգացման եւ անվտանգութեան հրամայականներուն եւ, ի վերջոյ, մեր երկրի անկախութեան:
Պա՛րզ խօսինք: Սահմանադրական փոփոխութիւններու հանրաքուէն, որուն սկիզբէն իսկ զօրավիգ կանգնեցաւ Դաշնակցութիւնը, մեր ժողովուրդի բարձրաձայն ԱՅՈ-ն էր. պարտաւորեցնոլ պահա՛նջը` վերջին քսան հինգ տարուան արատներէն բեռնաթափուելու, քաղաքական կեանքի դռները քաղաքացիին առջեւ լայն բանալու, մենաշնորհները ջարդելու եւ մեր տնտեսութիւնը իր իրաւատիրոջ վերադարձնելու: Բայց նաեւ ան մեր ժողովուրդին աղաղակող ՈՉ-ն էր երկրի կարողականութիւնները առեւանգողներուն, ժողովուրդը իրաւազրկողներուն, երկրին կենսոլորտը ապականողներուն, պետական մեքենան կաշառակերութեան որջի վերածողներուն: Իշխանութիւնը պիտի գիտնայ, որ այս այո-ն եւ այս ոչ-ը հաւասարազօր իրաւունքով կը բխին մեր ժողովուրդի զգաստ խղճմտանքէն եւ մշտապէս կը դիեցնեն զիրար: Իշխանական համակարգի ղեկավարները նաեւ պիտի գիտնան, որ սահմանադրական փոփոխութիւններու հանրաքուէն մեր ժողովուրդին կողմէ իրենց տրուած վերջին պատեհութիւնն է ցարդ նուիրագործուած քաղաքական սնանկ մշակոյթէն ձերբազատելու եւ քայլ նետելու դէպի նոր իրաւակարգ, դէպի նոր քաղաքակրթութիւն:
Եկած է վարչա-հրամայական հին կենսաձեւէն միանգամընդմիշտ խզուելու պատմական պահը: Միակուսակցական դրութիւնը լուծարելու պա՛հը: Բայց եթէ դեռ կան պետական մարդիկ, որոնք յոյսեր կը սնուցանեն, որ նոր սահմանադրութիւնը ի վերջոյ ծառայէ հանրութիւնը ապակողմնորոշելու եւ միակուսակցական համակարգի «ոտքերը ամրացնելու» եւ յօգուտ մենաշնորհային համակարգի տէրերուն` երկրի շահագործման հոլովոյթը մշտնջենաւորելու, անոնք այժմէն իսկ պէտք է գիտնան, որ այս անգամ այդպէս պիտի չըլլայ: Անոնք պէտք է գիտնան, որ յարացոյցը (paradigm) փոխուած է: Հին յարացոյցը ընդմիշտ անհետացած է: Այս ժողովուրդը յոգնած է փուճ լոզունգներէն: Այս ժողովուրդը զայրացած է: Եւ հասած է ճշմարտութեան վայրկեանը:
փետրուար 4, 2016
Ուաշինկթըն