ՄԻՀՐԱՆ ՔԻՒՐՏՕՂԼԵԱՆ
Դեկտեմբեր 5-ին Անթիլիասի մայրավանքին մէջ պիտի գումարուի Ազգային ընդհանուր ժողով` քննելու համար թեմական հարցեր. ժողովը նաեւ լուսարձակի տակ պիտի առնէ հայօճախները յուզող այլազան խնդիրներ:
Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան վարչական ու հոգեւոր հովանին վայելող թեմերու երեսփոխանական ժողովները հայօճախներու ընդհանրական հարցերով զբաղա՞ծ են եւ պատգամաւորները համապատասխան եզրակացութիւններով զինուա՞ծ պիտի ներկայանան հոն, թէ՞ ոչ, չենք գիտեր:
Գիտենք սակայն, որ բոլոր շրջաններն ալ քիչ-շատ կը գտնուին միեւնոյն դժուարութեանց առջեւ եւ ունին միեւնոյն տագնապները, ինչ կը վերաբերի սերունդին ազգային ինքնազգացողութիւնը խթանելու հրամայականին եւ մեր կառոյցները վերակազմակերպելու անհրաժեշտութեան:
Լեզուն նահանջած է, ազգէն ու ազգայինէն արտագաղթելու գահավէժ հոսանքին մէջն է սերունդը, մեր կառոյցները ինքզինքնին սպառած կը թուին ըլլալ եւ այլեւս ընթացիկ կարիքներն իսկ կաղացումով կը մատակարարուին, իսկ սփիւռքը ամբողջութեամբ վարակուած է անտարբերութեան մահացու ախտէն, որ կը կրծէ, կը կրծէ ու կը հիւծէ մեր էութիւնը:
Նորութիւն չեն ու բոլորիս ծանօթ են ըսուածները, որոնց համար Արամ Ա. կաթողիկոս չորս բառերու մէջ խտացուցած` Հայաստան-սփիւռք համագումարին տուաւ շշմեցնող ահազանգը. «Սփիւռքը կը մաշի, իսկ հայրենիքը կը պարպուի…»:
Ահա թէ ինչո՛ւ կ՛ակնկալուի, որ Ազգային ընդհանուր ժողովը ինքզինք դնէ դարձակէտի առջեւ` թեմական կեանքը վերակազմակերպելու եւ նոր թիրախներ հետապնդելու կամքով:
Վերակազմակերպուիլ` ըստ հնարաւորի սփիւռքի մաշումին առաջքն առնելու, միաժամանակ` հայրենաթող հայերը լծակից դարձնել կարենալու համար հայօճախներու կեանքին ու աշխուժութեանց :
Կ՛ակնկալուի, որ ժողովը անդրադառնայ նաեւ վերջերս Ամերիկա տուած հովուապետական իր այցելութեան ընթացքին Ամենայն հայոց կաթղ.ի «եկեղեցին պառակտուած» տեսնելու անընդունելի յայտարարութեան, անոր դէմ դիրքաւորուելու եւ շեշտելու համար, թէ մտքերու մէջ «պառակտում»-ի գաղափար սերմանելով` որոշ շրջանակներ գրգռելու միտումը ոչ միայն անշահ ու ժամանակավրէպ է եւ ոչինչի կը ծառայէ, այլ նաեւ վտանգաւոր է նոյնինքն եկեղեցիին համար, ինչպէս նաեւ` հայրենիքի եւ սփիւռքի դիմագրաւած ահաւոր խնդիրներու առաջնահերթութեանց ըմբռնումին հայեցողաբար: Տակաւին, նաեւ շեշտելու, որ թեմերը առք ու վաճառքի սեփական կալուածներ չեն: Համայնքներուն իրաւունքն է որոշելու վարչական իրենց կապուածութիւնը:
Ի հոգեւորս մէկ ու միաձոյլ եկեղեցին աւելի կ՛աշխուժանայ, աւելի կը կենսաւորէ իր պատասխանատուութիւնները , երբ աշխարհագրական իւրայատուկ կեդրոններով կը գործէ եւ ունի վարչական ապակեդրոն դրութիւն ու իրաւասութիւններ:
Յամենայնդէպս. առնուազն զարմանք կը պատճառէ Ամենայն Հայոցին օգտագործած «պառակտում» բառը: Ձեւակա՞ն էին ուրեմն համատեղ գումարուած եպիսկոպոսական ժողովը, համատեղ կատարուած նահատակներու սրբադասումը: Ո՞ւր եւ ի՞նչ աչքերով կը տեսնուի պառակտումը:
Ի՞նչ նպատակ կը հետապնդէ եկեղեցին պառակտուած տեսնելու Ամենայն Հայոցին անժամանակ յայտարարութիւնը :
Եկեղեցականներ ներքին պառակտումներ կ՛ունենան, բայց եկեղեցին մէ՛կ է, մէ՛կ եղած է անցեալին, մէ՛կ է նաեւ այսօր: