Մակար Ի Գաղիա
Հայկական թաղամասի Քառադուռ սրճարանն ենք: Արմենակ առանց ներածականի խօսեցաւ: Մեր ճառախօսներուն պէս իրենց ըսելիքը մոռնալով` ներածականին ներածական, եզրակացութեան ներածական չըրաւ:
– Մակա՛ր, սիրելի՛ս, Ֆրանսացին կ’ըսէ` ռէիւնիոնիթ, reunionite: Ինչպէս կայ արմուկի կամ սրունքի ջիղի ցաւը` tendinite: Թաղապետական, մարզական ակումբի, անասուններու պաշտպանութեան, արհեստակցական, շէնքի բնակիչներու, «պուլիստ»-ներու ժողովներ, reunions, յոգնակի, նաեւ նոյն անձին համար` յոգնակի…Ամէնքն ալ «նախագահ» ունին, երբեմն նոյն նախագահը յոգնակի, եթէ աթոռը ցանկալի ըլլայ, պետականօրէն ճանչցուած իրաւունքներով եւ իրաւասութիւններով, քարտուղարին, գանձապահին, խորհրդականին բաղդատած, պզտիկ կամ քիչ մը նուազ պզտիկ Լուդովիկոս ԺԴ. թագաւոր է: Երբեմն ալ` աստուածատուր իրաւունքով, քանի որ կողքը գտնուողները կու գան ու կ’երթան, ինք կը մնայ: Եթէ մահը չըլլար, կ’ըլլար յաւերժական, աներեր աթոռատէր: Եթէ կայ Լուդովիկոսը, կան նախագահի քմայքէն կախուած գոհ պալատականները:
– Արմենակ, այսպէս է, հայերս շատ կը սիրենք ժողովի երթալ:
– Այո՛, երեկոյեան եւ ուրբաթ, կարծէք ժողովը մարսողական մարզանք ըլլայ: Արդեօ՞ք ամբողջ օրը տանտիրուհիին կուտակուած տրտունջներէն խուսափելու համար ժողովը փրկութի՞ւն է: Թէեւ երբեմն ճիշդ հակառակ արդիւնքը կու տայ` գումարելով անքնութեան եւ ջղագրգռութեան պատճառներ, երբ իրարու չնմանող եւ իրարմէ տարբեր հետաքրքրութիւն եւ սէր ունեցողներ ժողովի նոյն սեղանին շուրջ կը գտնուին, զաւեշտ կ’ըլլայ:
– Լա՛ւ է, ազգին գործերով կը զբաղին:
– Եթէ ճիշդ ըլլար ըսածդ, նոյն հարցերը չէին տեւեր: Մեր կեանքը կ’անցնի, հարցերը կը մնան: Արդէն մեր ժողովները «Ուրբաթապահ» են, քանի որ շաբաթ օր մարդիկ չեն աշխատիր: Թէեւ շաբթուան բոլոր օրերուն ժողովի գացողներ կան: Եօթը անգամ: Այդքան ժողովներով` թաղ, երկիր, ցամաքամաս, համաշխարհային, մեր մինուճար ազգին հարցերը դեռ չլուծուեցան: Չենք անհանգստանար, երբ ճառէ, բանաձեւէ եւ հոգեշահ հաղորդագրութենէ մը ետք, մենք մեզ կը գտնենք նոյն տեղը, նոյն փակ դռներու եւ սրտերու առջեւ, նոյն անապատը, նոյն գլուխներով: Ընկեր Փանջունին ներկայ ըլլայ թէ ոչ, միշտ կը լսուի իր «մի քիչ փող ուղարկեցէք»-ը, իր Դանայան տակառին համար, գլխաւոր օրակարգ, մէկ ուրբաթէ միւս ուրբաթ:
– Անգութ ես: Լա՛ւ որ անոնք կան:
– Կան` ի՞նչ ընելու համար: Գիտես` հիմա լուրջ խնդիր կայ: Քաղքենիական յաղթանակին պատճառով ուրբաթ ալ ժողով կարելի չէ, քանի որ գիւղի մը մէջ տուն կամ տնակ ունինք: Արդէն ամրան արձակուրդին աւազի վրայ պառկողները ազգով չեն կրնար զբաղիլ: Ազգի փրկութիւնը փակուղի մտած է:
– Ի՞նչ ընենք, Արմենա՛կ:
– Նախագահական պաշտօնները տանք գիւղական տուն չունեցողներուն, անոնք ուրբաթ օր ժողով կրնան գումարել, վարչութիւններու անդամները փոխարինենք գործազուրկներով, անոնք ամէն օր ժողով կրնան գումարել: Մի՛ ըսեր, որ այդպիսիները շատ են, գործազուրկ կամ ձանձրոյթէ տառապող թոշակառուներ:
– Դուն ալ ղեկավար պիտի ըլլաս, Արմենա՛կ: Այս կարգի լուծում պատմական կ’ըլլայ:
– Մակա՛ր, եթէ լուրջ ես, քու բարեկամներուդ ղրկէ այս զրոյցը, իսկ եթէ ձայնասփիւռէն, հեռատեսիլէն կարդան որքան լաւ կ’ըլլայ: Կրնաս նաեւ համացանցի վրայ դնել, լատինատառ հայերէնով` կարդացուելու համար…
7 դեկտեմբեր 2015