Աշխարհը մեծամասնութեամբ կը հետեւի Գրիգորեան օրացոյցին. 365 օրեր, կամ 12 ամիսներ տարուան մը մէջ: Տարին կ՛աւարտի 31 դեկտեմբերին, կը սկսի 1 յունուարին` Ամանորի օրը:
Բայց կան քաղաքակրթութիւններ, որոնք Ամանորը կը նշեն տարուան մէջ աւելի ուշ: Այս քաղաքակրթութիւնները կը հետեւին լուսնային, արեգակնային եւ այլ խառնածին օրացոյցներու, ժամանակը նշելու համար:
Ն.
Չինական Ամանոր
8 փետրուար
Գունագեղ վիշապներ` չինական Նոր տարուան օրը
Կը կոչուի նաեւ գարնանային փառատօն կամ լուսնային Նոր տարի: Չինական Նոր տարին կը յատկանշէ գարնանային բերքահաւաքի եղանակի սկիզբը: Դրամով լեցուած նամակի կարմիր պահարաններ կը նուիրեն ընտանիքներուն եւ բարեկամներուն, եւ բնորոշ անուշեղէնը` հաւկիթով լեցուած լուսնային կարկանդակները կը վայելեն բոլորը: Այս օրը աշխարհի զանազան վայրերու մէջ կը տեսնուին գունագեղ վիշապներ եւ մոգական լապտերներ:
Սէոլլալ (Քորէական Ամանոր)
8 փետրուար
«Չարյէ» աւանդական ծիսակատարութիւն
Հարաւ-արեւելեան քանի մը քաղաքակրթութիւններ Նոր տարին կը նշեն լուսնային Ամանորի օրը: Բայց նշումներու ձեւով իւրաքանչիւր ենթամշակոյթի Նոր տարուան օրը կը տարբերի: Ամանորը եռօրեայ տօն է Քորէայի մէջ, ուր ընտանիքները գոհունակութիւն կը յայտնեն անցնող տարուան առատութեան համար: Շատեր կը հագնին գունագեղ զգեստներ, որոնք կը կոչուին հանտպոք, իսկ ուրիշներ կը կատարեն թէյ հիւրասիրելու հինաւուրց ծէսը, որ կը կոչուի չարիէ:
Նիեփի (Պալինեան Ամանոր)
9 մարտ
Պալինեան խարոյկ Նիեփիի գիշերը
Պալինեան ամանորը կը նշէ լուսնային Սաքա օրացոյցի առաջին օրը, որուն կը հետեւին պալինեան եւ ճաւայական քաղաքակրթութիւնները: Ի տարբերութիւն այլ քաղաքակրթութիւններու, որոնք Նոր տարին շուքով կ՛ողջունեն, Նիեփին ներհայեցողութեան եւ հանգիստի օր մըն է: Կղզիին մեծ մասը այս օրը փակուած կ՛ըլլայ, բացի հիւանդանոցները: Նոր տարուան գիշերը այդուհանդերձ կը նշուի ամբողջ քաղաքին մէջ կատարուող հրավառութիւններու ծէսերով:
Նովրուզ (Իրանեան Ամանոր)
20 մարտ
Իրանցիները գունաւոր հաւկիթներ կը գնեն Նովրուզի համար
Նաեւ նշելով գարնանամուտը, Նովրուզը կը տօնեն ե՛ւ զրադաշտական, ե՛ւ պահայական համայնքները: Թուականը ինքնին կը զուգադիպի հիւսիսային էքինոքսին, երբ ցերեկը եւ գիշերը հաւասար կ՛ըլլան (մարտ ամսուան կէսերուն): Այդ օրը սովորաբար կը նշուի յատուկ ծէսերով. փողերը կ՛աւետեն Նոր տարին, սեղաններուն վրայ կ՛ըլլան գունաւոր հաւկիթներ եւ կաթսաններ, որոնք կը պարունակեն աճ խորհրդանշող ծլարձակող ձաւարեղէն, Աշ-ի Ռեշտէ ապուր: Ամէն ոք գարնանային ընդհանուր մաքրութիւն կ՛ընէ:
Ալութհ Աւուրուտտա
(Սինհալական Ամանոր)
13, 14 ապրիլ
Կառքերու մրցումներ Քոլոմպոյի փողոցներուն մէջ, Սրի Լանքա
Թէեւ Ալութհ Աւուրուտտան սինհալական փառատօն է, ատիկա կը զուգադիպի թամիլեան ամանորին եւ կը տօնուի Սրի Լանքայի բնակչութեան մեծամասնութեան կողմէ: Ի տարբերութիւն այլ մշակոյթներու, որոնց ամանորը կ՛ողջունէ հունձքը, Ալութհ Աւուրուտտան կը նշէ հունձքի եղանակի աւարտը: Ատիկա նաեւ կը զուգադիպի երկու պահերէն մէկուն, երբ արեւը ուղղակի կը գտնուի Սրի Լանքայի վերեւ: Տեղացիները օրը կը նշեն բանալով իրենց տուներուն մուտքի դռները, խրախուսելու համար ընտանիքներու, բարեկամներու, եւ նոյնիսկ անծանօթներու այցելութիւնները: Տօնի օրերուն նաեւ տարածուած է քաւում կոչուող փոքր կարկանդակներու եւ քանի մը արեւադարձային ուտելիքներու պատրաստութիւնը:
Փութհանտու (Թամիլեան Ամանոր)
14 ապրիլ
Փութհանտու ամէն տարի կը նշուի 14 ապրիլին` հետեւելով արեւային օրացոյցին: Օրը կը նշուի տուներու սեմին նոր զգեստներով, երաժշտութեամբ, անուշեղէնով եւ բրնձափոշի քոլամներով (ճամբու արուեստ): Փութհանտուն գլխաւորաբար կը նշուի հարաւային Հնդկաստանի Թամիլ նահանգին եւ Սրի Լանքայի մէջ: Թէեւ Մալեզիոյ եւ Սինկափուրի թամիլներն ալ կը նշեն տօնը:
Տիուալի (Մարուրական Եւ
Կուճարաթական Ամանոր)
30 հոկտեմբեր
Տիուալի, Լոյսերու փառատօնը, կը նշեն ամբողջ աշխարհի հինտուները, սիխերը եւ ժայները: Թէեւ հիւսիսային Հնդկաստանի մարուարի եւ կուճարաթի համայնքներուն համար տիուալին իրենց տարեսկիզբն է: Այս համայնքները, որոնք կը կազմեն հին Հնդկաստանի առեւտրական եւ գործարար դասակարգերը, օրը կը նշեն շնորհակալութիւն յայտնելով հարստութեան եւ բարգաւաճման աստուածուհի Լակշմիի:
Ուկատհի (Թելեկու Եւ
Քառնաթաքա Ամանոր)
8 ապրիլ
Հնդկաստանի հարաւային Քառնաթաքա, Թլենկանա եւ Անտր Փրատեշ նահանգները կը նշեն ուկադհին, ըստ իրենց լուսնային օրացոյցին: Օրը կը նշեն անուշեղէնով, հրավառութեամբ եւ նոր զգեստներով: Կուտի Փատու (Մահարաշթայի մէջ) եւ Չեթի Չանտ (Հնդկաստանի սինտհի համայնքներու մէջ) Ամանորի տօնակատարութիւնները կը զուգադիպին այս օրուան:
Ռաս Ալ-Սընի Ալ-Հիժրիյա
(Իսլամական Ամանոր)
Հոկտեմբերի սկիզբ
Նոր տարին կը սկսի լուսինի առաջին տեսնուելուն հետ
Իսլամական Նոր տարին կը տօնեն Մուհարրամի առաջին օրը` իսլամական օրացոյցի առաջին ամիսը: Ատիկա կը նշէ Մուհամմէտ մարգարէի Մեքքայէն դէպի Մետինա գաղթը, որ կը կոչուի Հիժրա: Այս ամանորի օրը առաւել իւրայատուկ կը դարձնէ այն, որ, ըստ իսլամական օրացոյցին, իւրաքանչիւր օր կը սկսի մայրամուտին հետ: Տօնը կը նշեն ամբողջ աշխարհի իսլամները, թէեւ ոչ Իտը նշելու խանդավառութեամբ:
Մուրատօր Բնիկներու Ամանոր
30 հոկտեմբեր
Արեւմտեան Աւստրալիոյ բնիկ ցեղախումբը` մուրատօր, ամանորը կը նշէ Գրիգորեան օրացոյցով 30 հոկտեմբերին զուգադիպող օրը: Ցեղախումբի օրացոյցին մէջ ասիկա կարեւոր օր մըն է, որ կը նշէ բարեկամութեան, հաշտութեան եւ անցնող տարուան համար շնորհակալ ըլլալու ժամանակը: Մուրատօր բնիկները այժմ անհետացման եզրին կը գտնուին, թէեւ իրենց մշակոյթը կը գոյատեւէ արհեստներու եւ գրութիւններու ընդմէջէն:
Ամանորի 10 Խոստումներ,
Որոնք Կը Մոռցուին– Նիհարնալ
– Ծխախոտէն հրաժարիլ
– Նոր բան մը սորվիլ
– Սննդականոնի հետեւիլ, աւելի առողջապահական ուտել
– Պարտքերը փակել եւ դրամ խնայել
– Նոր վայրեր այցելել
– Ընտանիքին հետ աւելի ժամանակ անցընել
– Աւելի նուազ ճնշուած ըլլալ
– Կամաւոր աշխատանք ընել
– Աւելի նուազ օգտագործել ոգելից ըմպելիներ