Նամակ Երկրէն. «Տուն Կառուցողը Հող Չի Յանձնի»

ՐԱՖՖԻ ՏՈՒՏԱԳԼԵԱՆ

Արցախի Հադրութի շրջանի Առաջամուղ գիւղը ազատագրուած տարածքներուն վրայ կառուցուելու սկսաւ 2004 թուականին, «Թուֆէնքեան» հիմնադրամի եւ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան իշխանութիւններուն համատեղ ջանքերով, հետագային նաեւ` Արեւելեան Ամերիկայի «Արցախ» ֆոնտին մասնակցութեամբ: Արցախի ազատագրուած տարածքները վերաբնակեցնելու ծրագիրներուն մէջ Առաջամուղը յատուկ տեղ կը գրաւէ, որովհետեւ անիկա նախկին թրքաբնակ գիւղի մը վերականգնումով չէ՛ հիմնադրուած, այլ հիմնովին նոր կառուցուած է եւ Արցախի հարաւը գտնուելով` բաւական մօտիկ է թէ՛ Իրանին, թէ՛ հայ-ազրպէյճանական այսպէս կոչուած շփման գիծին:

Արցախի անկախութեան տօնի նախօրեակին «Թուֆէնքեան» հիմնադրամը ամերիկահայ բարերարներու եւ յայտնի գրող Քրիս Պոհճալեանի համար յատուկ շրջագայութիւն մը կազմակերպեց ազատագրուած տարածքներուն մէջ, որպէսզի անոնք մօտէն ծանօթանան վերաբնակեցուող գիւղերու խնդիրներուն եւ կարիքներուն: Օգոստոս 31-ին Ստեփանակերտէն ճամբայ ելանք դէպի Առաջամուղ, բայց նախ որոշեցինք կանգ առնել Հադրութի Տող գիւղը, ուր մեր բարերարներէն մէկը ստանձնած էր ծանրօրէն վիրաւորուած զինուորի մը տան վերանորոգումը:

Շինարարական աշխատանքները կ՛ընթանային` ըստ մեր ծրագիրներուն, բայց աւելի ուրախալին ա՛յն էր, որ վիրաւորուած զինուորականը` Վաչականը, ապաքինած էր արդէն եւ կը պատրաստուէր վերադառնալու ծառայութեան: Սուրճ խմելէ եւ իր կնոջ պատրաստած համեղ գաթաները համտեսելէ ետք, շուրջ մէկ ժամ քշեցինք ու հասանք Առաջամուղ: Հոն էին նաեւ քանի մը լրագրողներ, որոնք եկած էին գրելու Առաջամուղի մասին եւ հարցազրոյց ունենալու առաջին անգամ Արցախ այցելող Քրիս Պոհճալեանի հետ:

Լրագրողները անմիջապէս շրջապատեցին մեզ եւ սկսան հարցուփորձ ընելու գիւղին մասին: Բացատրեցինք, որ գիւղի բնակիչներուն մէկ մասը Պաքուի փախստականներ են. կան նաեւ զինուորականներու ընտանիքներ եւ հարեւան շրջաններէ եկած հայեր: Լրագրողներուն ցոյց տուինք գիւղին դպրոցը, որ կը պատրաստուէր վերամուտի, ապա միասին գացինք գիւղին կողքը` սփիւռքահայ գործարար եւ «Թուֆէնքեան» հիմնադրամի հոգաբարձու Ֆրետ Հայրապետեանին հիմնած Նուռի այգին, շրջագայեցանք նոր կառուցուող թաղամասը եւ բացատրութիւններ տուինք բնակարանաշինութեան աշխատանքներուն մասին:

Լրագրողներուն չափ եւ աւելի, Առաջամուղով տպաւորուած էին նաեւ ամերիկահայ բարերարներն ու գրող Քրիս Պոհճալեանը, որոնք գիւղի հիմնումին, ընդարձակման ու զարգացման մէջ հայու վերապրումի ոգին ու տոկունութիւնը կը տեսնէին: «Հիանալի՛ է, սա պարզապէս հիանալի՛ է: Սա մեր` հայ ժողովուրդի, գոյապայքարի յաղթանակն է», ըսաւ Պոհճալեան լրագրողներուն, երբ անոնք ուզեցին հասկնալ, թէ ի՞նչ կը զգար ան` տեսնելով ազատագրուած տարածքներն ու հակառակ բոլոր դժուարութիւններուն` անոնց վրայ կեանք ծաղկեցնելու վճռակամութիւնը: Լրագրողներէն մէկը մօտեցաւ նաեւ «Թուֆէնքեան» հիմնադրամի Արցախի գրասենեակի պատասխանատուին` Էդիկին: «Հողերու յանձնումին մասին բանակցութիւններ են գնում: Էս տարածքը համարւում է առաջիններից, որ պէտք ա տրուի Ազրպէյճանին: Առաջամուղի յանձնումի մասին չէ՞ք մտահոգւում», հարցուց լրագրողը:

Էդիկ երկար չմտածեց. «Էդ որտե՞ղ ա քննարկւում հող յանձնելու մասին. ամենայնդէպս, էստեղ չի քննարկւում: Էստեղ մեր հողերն ա, ի՞նչ հողեր յանձնելու մասին ա խօսքը: Էստեղ մենք տուն ենք կառուցում, իսկ հողեր յանձնելու տրամադրութեամբ մարդը տուն չի կառուցի: Եթէ տուն կառուցում ենք, ուրեմն ո՛չ մի հող յանձնելու տրամադրութիւն չունենք»:

Գրեցէ՛ք ինծի:

rafdoud@aol.com