ՀՄԸՄ-ի մայր կանոնագրին «Միջոցներ» բաժնին չորրորդ կէտը կը հաստատէ, որ միութիւնը իր նպատակը կ’իրագործէ «Հրատարակութիւններով, հայոց լեզուի, պատմութեան եւ ՀՄԸՄ-ի աշխատանքներուն նպաստող մշակութային ձեռնարկներով»:
Հրատարակութիւնները թերթը, գիրքը եւ ալպոմ-յուշամատեաններն են, որոնք յատուկ տեղ եւ կարեւորութիւն ունին ՀՄԸՄ-ի պատմութեան մէջ: ՀՄԸՄ-ը ի՛նք ծնունդն է թերթի մը` Պոլսոյ «Մարմնամարզ»-ին: ՀՄԸՄ-ի հիմնադիրները «Մարմնամարզ»-ի շուրջ բոլորուած մտաւորականներն էին` Շաւարշ Քրիսեան, Յովհաննէս Հինդլեան, Գրիգոր Յակոբեան եւ ուրիշներ, որոնք թերթի եւ գրականութեան ճամբով կը ձգտէին հայ երիտասարդութեան ազգային ու ֆիզիքական դաստիարակութեան նպաստել եւ բոլորը համախմբել համահայկական միացեալ դրօշի տակ:
«Մարմնամարզ»-ը կ’ունենայ միայն 4 տարուան կեանք, որովհետեւ Հայոց ցեղասպանութիւնը ծանր հարուած կը հասցնէ ո՛չ միայն հայ մարմնակրթական շարժումին, այլեւ` բովանդակ հայ կեանքին: «Մարմնամարզ»-ի հրատարակութիւնը կը խափանուի, իսկ խմբագիր Շաւարշ Քրիսեանը կը նահատակուի Այաշի տխրահռչակ բանտին մէջ:
«Մարմնամարզ»-ին կը յաջորդէ «Հայ սկաուտ»-ը, որ կը հրատարակուի հոկտեմբեր 1919-ին, միութեան հիմնադրութենէն հազիւ տարի մը ետք, երբ միութեան հիմնադիրները կազմակերպական իրենց առաջին քայլերը կ’առնէին եւ որբախնամի դժուարին աշխատանք կը կատարէին: Տագնապալի այդ օրերուն նիւթական կարելիութիւններ գրեթէ գոյութիւն չունէին, իսկ միութենական գործունէութեան բնականոն պայմաններ գրեթէ չկային, բայց ՀՄԸՄ-ի պատասխանատուներուն համար հայ թերթը կը ներկայացնէր առաջնահերթ կարեւորութիւն, որուն համար անոնք յանձն կ’առնէին ամէն զոհողութիւն` իրենց խօսքն ու կեցուածքը փոխանցելու համար նոր սերունդին:
Դժբախտաբար «Հայ սկաուտ» եւս կը մատնուի «Մարմնամարզ»-ի ճակատագրին, երբ Հայաստանի խորհրդայնացումով եւ քեմալական շարժումով ՀՄԸՄ կը ստիպուի անցնիլ սփիւռք, ուր տարբեր ժամանակներու մէջ ան կ’ունենայ տարբեր հրատարակութիւններ` «Արի», «Հայ սկաուտ», «Հայ արի», «Նոր սերունդ», «Արեւելք Մարզաշխարհ» եւ այլն: Այսպէս, գիրն ու գրականութիւնը միշտ առկայ կ’ըլլան միութեան պատասխանատուներու հետաքրքրութեան դաշտին մէջ:
Այս բոլորին բնական շարունակութիւնը կը հանդիսանայ «Մարզիկ» պաշտօնաթերթը, որուն հրատարակութեան 35-ամեակը եւ 400-րդ թիւին հրատարակութիւնը կը տօնենք այսօր: «Մարզիկ» հարազատ ժառանգորդը կը հանդիսանայ ՀՄԸՄ-ական պատմական մամուլին, որուն առաքելութեան եւ դերակատարութեան ջերմ պաշտպանները եղած են ու կը մնան ՀՄԸՄ-ի յաջորդական կեդրոնական վարչութիւնները եւ անոնց կողքին գործած «Մարզիկ»-ի վարչութիւնները:
Արդարեւ, «Մարզիկ» ծնունդ կ’առնէ լիբանանեան պատերազմի դժուարին օրերուն եւ 35 տարիէ ընթերցողներուն կը հասնի տեսակ-տեսակ դժուարութիւններ յաղթահարելով` նիւթական դժուարութենէն մինչեւ մարդուժի դժուարութիւն, հասնելու համար այսօրուան ընկերային ցանցերու մրցակցութեան չդիմացող տպագիր մամուլի դժուարութիւններուն: Իսկ մեր պարագային, իբրեւ հայութիւն, չմոռնանք նաեւ հայերէնի նահանջը քիչ մը ամէն տեղ, ինչ որ մեծ ճիգ եւ ներդրում կ’ենթադրէ «Մարզիկ»-ի նման թերթ մը կանգուն պահելու համար:
Եթէ չըլլար առաքելութեան ըմբռնումը, եթէ չըլլար միութեան նպատակներուն իբրեւ միջոց ծառայելու գիտակցութիւնը, հաւանաբար «Մարզիկ» շատոնց դադրած ըլլար: «Մարզիկ»-ը, սակայն, սովորական մարզական կամ սկաուտական թերթ մը չէ, որ կարճատեւ կեանք ունենայ: «Մարզիկ» ՀՄԸՄ-ի նպատակները տարածողն է, ՀՄԸՄ-ի արժէքները ծանօթացնողն է, ՀՄԸՄ-ի նուիրեալները անմահացնողն է, հետեւաբար ան կենսական պահանջ է եւ մնայուն անհրաժեշտութիւն:
Յառաջիկային «Մարզիկ» կրնայ ստանալ տարբեր տեսք` տպագիր, ելեկտրոնային թէ այլ, սակայն ան չի դադրիր ՀՄԸՄ-ի ձայնը ըլլալէ, «Կամաւոր բանակ»-ին հարազատ դիմագիծը ներկայացնելէ: Աչքէ՛ անցուցէք «Մարզիկ»-ի 35 տարուան թիւերը եւ պիտի հաստատէք բոլոր ըսուածներուն ճշմարտութիւնը: «Մարզիկ» եղաւ ու մնաց ՀՄԸՄ-ի հայելին, պատմութեան արխիւներու շտեմարանը եւ միութեան ամէնօրեայ կեանքը արձանագրող յուշամատեանը: «Մարզիկ» երեք սերունդի վկայարանը եղաւ: Թերթին մէջ պիտի գտնէք ՀՄԸՄ-ական մեծ հայրիկը, ծնողն ու թոռնիկը, մէկը վեթերան, երկրորդը վարչական, իսկ երրորդը` կրտսեր մարզիկ թէ սկաուտ:
«Մարզիկ»-ը «Մարզիկ» դարձնողները եղան անոր յաջորդական խմբագիրները, աշխատակիցներն ու ընթերցողները: Եթէ չըլլար բոլորին գուրգուրանքը թերթին նկատմամբ, վստահաբար թերթը շատոնց պատմութեան յանձնուած պիտի ըլլար: Սակայն հակառակին վկաներն ենք մենք այսօր, որովհետեւ «Մարզիկ» այսօր կը հասնի աշխարհի 5 ցամաքամասերու 25 երկիրներու 107 քաղաքներ: Հոն ուր ՀՄԸՄ կայ, հոն «Մարզիկ»-ը ներկայ է: Թերթը ներկայ է նաեւ ելեկտրոնային աշխարհին մէջ, ուր ան երկլեզու ձեւով կը ներկայանայ ՀՄԸՄ-ի համացանցի եւ Դիմատետրի էջերով: Թերթին խմբագրականները կը թարգմանուին անգլերէնի ու սպաներէնի եւ կը հասնին օտարալեզու հազարաւոր միութենականներու եւ ազգայիններու:
ՀՄԸՄ-ի Կեդրոնական վարչութեան յանձնառութիւնն է «Մարզիկ»-ը, իբրեւ հրատարակութիւն, հայ լեզուի եւ հայոց պատմութեան կարեւոր մէկ մասունքը դարձնել: Առ այդ, ան նոյնքան կարեւորութիւն կը ներկայացնէ` որքան ախոյեանական որեւէ բաժակ կամ սկաուտական որեւէ յաջողութիւն, որովհետեւ ան կը ծառայէ հայակերտման ու հայապահպանման այն նպատակին, որուն համար ստեղծուած է ՀՄԸՄ:
Բաժակները կրնան հիննալ ու ժանգոտիլ, սկաուտական յաջողութիւնները կրնան գնահատուիլ ու մոռցուիլ, բայց ինչ որ պատմութեան կը մնայ, իբրեւ ներշնչման եւ հպարտութեան աղբիւր, գիր եւ գրականութիւնն է, նկարն ու արխիւն է: «Մարզիկ»-ը այդ բոլորն է ու աւելին: Ան ՀՄԸՄ-ի յիշողութիւնն է, հարստութիւնն է եւ խտացումը այն բոլոր արժէքներուն, որոնք այս միութիւնը սովորական մարզական ակումբէ մը կը զատորոշեն եւ սերունդներու դաստիարակութեան կը ծառայեն:
Իր հրատարակութեան 35-րդ տարեդարձին, ՀՄԸՄ-ի մեծ ընտանիքը վարձքը կատար կ’ըսէ «Մարզիկ»-ի հին ու նոր հաւատաւորներուն, բարի երթ կը մաղթէ «Մարզիկ»-ի խմբագրութեան եւ վարչութեան` յուսալով թերթը տեսնել նորանոր բարձունքներու եւ յաջողութիւններու կատարին:
Շնորհաւոր 35-ամեակ:
Յառա՜ջ դէպի 50-ամեակ ու 100-ամեակ: