«Սայաթ Նովա» Աշուղական Երգի Վաստակաւոր Անսամպլը Լիբանանի Մէջ

Կազմակերպութեամբ Համազգայինի Շրջանային վարչութեան այս եւ յառաջիկայ շաբաթավերջերուն լիբանանահայութիւնը առիթ պիտի ունենայ վայելելու աշուղական եւ հայրենասիրական երգեր` կատարողութեամբ «Սայաթ Նովա» աշուղական երգի վաստակաւոր անսամպլին, գեղարուեստական ղեկավարութեամբ Թովմաս Պօղոսեանի:

Կիրակի, 28 փետրուարին «Էմիլ Լահուտ» սրահին մէջ տեղի պիտի ունենայ համերգը, իսկ ուրբաթ, 4 մարտին «Երջօ Սամուէլեան-Եռագոյն» սրահին մէջ պիտի կայանայ ընթրիքը:

«Սայաթ Նովա» անսամպլի գեղարուեստական ղեկավար, կոմիտասեան սկզբունքներուն հաւատարիմ` ժողովրդական եւ աշուղական երգերու ճանչցուած երգիչ, Հայաստանի ժողովրդական արուեստագէտ Թովմաս Պօղոսեանը, որուն երգի ասպարէզը սկսած է 1980-ականներու սկիզբը, 1982-ին հիմնադրեց «Սայաթ Նովա» աշուղական երգի վաստակաւոր անսամպլը, համանուն միութիւնը, հետագային` Ջիւանիի անուան աշուղական դպրոցը:

Արուեստագէտը ձայնագրած է ժողովրդական եւ աշուղական երգեր, հեղինակ է բազմաթիւ գիտական յօդուածներու, որոնց կարգին` «Ջիւանի, անյայտ երգեր», «Ջիւանի, անտիպ էջեր», «Հայ ժողովրդական ռազմի եւ զինուորի երգեր», «Հնագոյն արուեստի մշակ. Տվալի Մկրտիչ», «Ջիւանի, նորայայտ բանաստեղծութիւններ», «Հայրիկ Ղազարեան», «Աշուղ Բաղդասար», «Աշուղ Օհանջեան» եւ այլն: Երգերու անոր կատարումը հայեցի է, աշուղական արուեստի ոգիին հարազատ:

«Սայաթ Նովա» անսամպլը բազմաթիւ համերգներով հանդէս եկած է Հայաստանի եւ սփիւռքի տարբեր երկիրներու մէջ` Ռուսիոյ, Վրաստանի, Իրանի, Սուրիոյ, Միացեալ Նահանգներու եւ այլուր:

Ստորեւ կը ներկայացնենք անսամպլին մասին նոր եւ հին կարծիքներ:

Հայրենի «Սայաթ Նովա» Համոյթի
Լիբանանեան Համերգներուն Ընդառաջ

Յառաջիկայ կիրակի յիշարժան հանդիպում պիտի ունենանք աշուղական երգերու ինքնատիպ երաժշտախումբին` հայրենի «ՍԱՅԱԹ ՆՈՎԱ» համոյթին հետ:

Յիշարժան, որովհետեւ իր տեսակին մէջ եզակի երեւոյթ է այս համոյթը:

Նախ իր գեղարուեստական ղեկավարով` Թովմաս Պօղոսեանով, որ ինքնին շրջուն գիտակ մըն է հայ աշուղական արուեստի բոլոր մանրամասնութիւններուն:  Հայ երաժշտութեան երաժշտագիտական այս բնագաւառէն ներս իր բազում ուսումնասիրութիւններով, դասախօսական, հրատարակչական, թէ համերգային իր լայն գործունէութեամբ, երկար տարիներու իր տքնաջան աշխատանքը մեծապէս արդիւնաւորուած է ու իր անուան շուրջ հիւսուած է արդար հռչակ մը, որ իր անձէն անդին կ՛անցնի ու կը դառնայ համահայկական արժէք` Հայաստանի սահմաններէն դուրս ալ: Շատ բան կը պարտի հայ աշուղական արուեստի նորագոյն զարգացումը այս հմուտ գիտնականին, օրինակելի երգիչին  ու պերճախօս դասախօսի անձին ու վաստակին:

Ապա` մեներգիչներուն ընկերակցող տիպական նուագախումբով: Աշուղական երգարուեստին մէջ օգտագործուող շարք մը նուագարաններ, ինչպէս` սանթուրն ու քեամանին, որոնք այլապէս դադրած էին մեր երաժշտական կեանքին մէջ գործածուելէ, ահաւասիկ իբրեւ հարազատ մաս-ընկերակից` բարձրարուեստ նուագարանային հնչեղութեամբ կեանքի կոչուած են ու բեմի վրայ են: «ՍԱՅԱԹ ՆՈՎԱ» աշուղական համոյթի նուագախումբը ինքնին գնահատելի երեւոյթ է մեր երաժշտական իրականութեան մէջ:

Եւ վերջապէս,

Հայ աշուղական երգարուեստը զանազան բնոյթի մշակումներու ենթարկուած է: Դասական նուագարաններու մենանուագայինէն սկսեալ մինչեւ սիմֆոնիք նուագախումբի թէ էսդրատային-ճազային ոճի երեւումներ, որոնք բարձր ճաշակով ու մասնագիտական հմտութեամբ արհեստավարժ մարդոց կողմէ եղած ըլլալու պարագային, հարստացուցած են մեր երաժշտական արուեստը, իսկ արդի յեղյեղուկ ու անճաշակ նորելուկ «երգիչ-երգչուհիներ» ալ շատ յաճախ այլանդակած են անոր արժէքն ու էութիւնը:

Իսկ հայ աշուղական տարաբնոյթ երգերը, սիրոյ ու  հայրենիքի մասին ըլլան անոնք թէ իմաստախոհական զանազան թեմաներով, «ՍԱՅԱԹ- ՆՈՎԱ» աշուղական համոյթին կատարմամբ մենք պիտի ըմբոշխնենք զուլալ աղբիւրի ջուրի մաքրութեամբ, բնական, անբռնազբօս, առանց արդի անյարկի պաճուճանքներու, աւանդական մատուցմամբ, հոգիէն բխող ու դէպի հոգի սլացող հարազատ ու մտերիմ շեշտով մը:

ԶԱՔԱՐ ՔԷՇԻՇԵԱՆ

Ազգանուէր Եւ Մեծ Գնահատականի
Արժանի Գործ

«Սայաթ Նովա» անսամպլի համերգները մեծ նշանակութիւն ունեն ո՛չ միայն հայ ժողովրդի, այլեւ աշխարհի մնացած ժողովուրդների համար, որ բախտ են ունենում ծանօթանալու հայ ազգի բարձրարուեստ մշակոյթին, յատկապէս` աշուղական, ժողովրդական երգարուեստին: Թովմաս Պօղոսեանի ղեկավարած գեղեցիկ անսամպլի համերգներին ներկայ լինելով, ոգեշնչւում ես, տեղեկանում ազգային երգի այն նրբերանգներին, ինչը յատուկ է, իմ կարծիքով, ամենամեղմ, ամենագեղեցիկ երգի ակունքներին: Բազմիցս ներկայ լինելով այդ համերգներին, լսելով ռատիոյով եւ հեռուստատեսութեամբ, հիացել եմ այդ բարձրարուեստ, ազգային ոճին պատկանող երգերով, երգերի նրանց կատարումներով եւ կոչ եմ անում, որպէսզի կարողանանք ճանաչել, հասկանալ ազգային երգի խոր արմատները: Հարկաւոր է, որ այդ կարգի ելոյթների յաճախականութիւնը լինի ընդմիշտ: Սա նկատի ունեմ նաեւ այն առումով եւ անհրաժեշտ եմ համարում, որպէսզի այսօրուայ եւ վաղուայ սերունդները առաջին հերթին անդրադառնան ազգային բառ ու բանին, յետոյ նոր օտար ազգերի երգերին:

Այս շնորհաշատ խմբին ցանկանում եմ երկարակեաց կեանք, նորանոր յաջողութիւններ, բեղմնաւոր աշխատանք ազգային երգը հարստացնելու եւ յարատեւելու առումով, ազգային երգին ծանօթացնելու` ի փառս հայ ժողովրդի: Ժողովրդական արուեստագէտ Թովմաս Պօղոսեանին, ցանկանում եմ երկար կեանք, քաջ առողջութիւն, բեղմնաւոր աշխատանք իր սիրած գործի, իր հիմնաւորած աշխատանքի համար: Ցանկանում եմ երկարատեւ աշխատանքի ընթացք եւ նորանոր ստեղծագործութիւններ` ի փառս ազգային երգի լայն տարածման, ինչպէս նաեւ աշուղական երգի ստեղծման նպատակների համար: Պէտք է իրեն ուժ տալ, թեւ տալ` իր սիրած գործն իրականացնելու համար:

ՕՖԵԼԻԱ ՀԱՄԲԱՐՁՈՒՄԵԱՆ
Հայաստանի ժողովրդական արուեստագէտ

Ծիրանագոյնի Կարեւոր Երանգը…

Մեր ծիրանագոյնի կարեւոր մի երանգ, ով պէտք է ծնուէր անհրաժեշտութիւնից ելնելով: Ով պէտք է գար եւ պայքարէր` շարունակելով  այն պայքարը, որն ուղղուած է հայի տեսակը պահելուն: Հայի տեսակը պահելու համար միայն զէնք չէ, որ մարդ պէտք է վերցնի, Թովմաս Պօղոսեանն իր կեանքով, նուիրումով հէնց այդ զինուորն է.  աշուղական, ժողովրդական, ազգային երգի զինուորը:

Հէնց սրա համար է, որ ասում եմ` իր ծնունդն անհրաժեշտութիւն էր: Եթէ Թովմաս Պօղոսեան երեւոյթը չլինէր մեր իրականութեան մէջ, մենք մեծ պակաս կ՛ունենայինք: Վստահ կարող եմ ասել, որ այդ պակասի պատճառով մենք շատ մեծ կորուստ կ՛ունենայինք. աշուղական եւ գուսանական արուեստը որոշակի որբութիւն կը զգար: Մենք բաւականին մեծ բացթողում ունեցանք, եւ շատ շատերն իրենց կեանքի, իրենց անձնական յաջողութեան ետեւից վազելով, իրենց ձեռքերը ծալեցին եւ ասացին` կարեւորը ես եմ, ինձնից յետոյ… թէկուզ ջրհեղեղ: Այնինչ Թովմաս Պօղոսեանը հասկացել էր, որ դա վնասում է մեր տեսակին, եւ հէնց այստեղ է, որ պայքարեց եւ պայքարում է: Նա  իր մեծ դերն  ունի ո՛չ միայն երգարուեստում, այլեւ ազգապահպանման գործում:

Ես հպարտ եմ, որ մենք մեր ծիրանագոյնի մէջ ունենք այնպիսի կարեւոր մի երանգ, ինչպիսին Թովմաս Պօղոսեանն է, իր բոլոր յատկանիշներով` թէ ազգային դրսեւորումներով, թէ արուեստի, թէ երգչական, ինչպէս նաեւ մարդկային, որովհետեւ այդպիսի մեծութիւն լինելով  շատ շատերին ընդունում է ընկերական վերաբերմունքով: Անչափ հպարտ եմ, որ Թովմաս Պօղոսեանն, ով ինձ համար միշտ եղել է այն հայի տեսակը, ում նայել եմ ու փորձել նմանուել, այսօր ինձ համարում է իր ընկերը:

ԱՐՍԷՆ ԳՐԻԳՈՐԵԱՆ
Հայաստանի վաստակաւոր արուեստագէտ