ՅԱՐՈՒԹ ՉԷՔԻՃԵԱՆ
«Ազդակ»-ի (27 յունուար 2016) «50 տարի առաջ» սիւնակի «Երդման արարողութիւն եւ շքանշանի տուչութիւն» խորագիրով յօդուածին մէջ նշուած է, որ` «Ակումբին մէջ Էշրեֆիէի սկաուտներն ու արծուիկները ունին մասնաւոր սենեակ մը, որ յատկապէս կահաւորուած էր եւ այս ձեռնարկը ձեւով մը նաեւ բացումն էր սկաուտական անկիւնին»: Պարտք կը զգամ ՀՄԸՄ-ի «Պիմէն Խնտամեան» սկաուտական սրահին, սենեակին եւ «Ազատամարտ» ակումբի տանիքին եւ բացումին մասին լրացուցիչ տեղեկութիւններ փոխանցել:
«Ազատամարտ» ակումբը ունէր երկու տանիք, առաջինը` ճամբան եզերող միայարկանի սենեակներուն վրայ, ուրկէ կը մտնէինք սրահին պատշգամը, իսկ երկրորդը աւելի բարձր` սրահը ծածկող անգործածելի տանիքը: 1962-1963 տարիներուն որոշուեցաւ սրահին տանիքը օգտագործելի դարձնել սկաուտական շարքերուն համար, որուն համար պէտք էր կառուցել եւ շարունակել մինչեւ տանիք հասնող աստիճաններ եւ ապահով պատերով եզերել տանիքը: Այս շինարարութեան աւարտին, սրտաբուխ կերպով եւ առանց իրեն կատարուած որեւէ դիմումի, ցարդ «անծանօթ» Պիմէն Խնտամեանը անակնկալ կերպով ներկայացաւ ակումբ եւ համեստօրէն առաջարկեց ակումբին տանիքը սկաուտական փոքր սրահի եւ սենեակի մը շինարարութեան համար նուիրատուութիւն կատարել:
Իրականութեան մէջ անծանօթ չէր բարձրահասակ, նիհարակազմ, ջղուտ եւ չարքաշ, բնութեան հետքերը դէմքին վրայ դրոշմուած, միշտ «խաքի» շապիկ ու տաբատ հագած Պիմէն Խնտամեանը: Կը ճանչնայինք եւ կը տեսնէինք զինք իր զինուորականի նման կօշիկով արագընթաց քայլուածքով Էշրեֆիէի փողոցներուն մէջ, սակայն ուրիշ տեղեկութիւն չունէինք իր մասին` անուն, ընտանիք, հասցէ կամ արհեստ-զբաղում: Սակայն վստահաբար զինք բնաւ չէին պատկերացներ իբրեւ հաւանական նուիրատու բարերարի` բաղդատելով այդ օրերու բարերարներու կարծրատիպին հետ, եւ անկեղծօրէն, օրուան պատասխանատուները դրականօրէն անակնկալի մատնուեցան:
Իսկ ո՞վ էր այս բարերարը: 1856-ին Սկիւտար ծնած, պոլսեցի, Առաքել Խնտամեանի անդրանիկ որդին էր ան: Սուլթան Ապտիւլ Համիտի օրով խումբ մը երիտասարդներու հետ Առաքելը թրքական կառավարութեան կողմէ կը ղրկուի Ռուսիա` երկրաչափութիւն ուսանելու: Երեսուն հոգինոց խումբէն 14-ը կը յաջողին, որոնցմէ մին կ՛ըլլայ Առաքել Խնտամեանը` ստանալով երկրաչափի վկայականը: 1895-1903 կը պաշտօնավարէ նախ Երուսաղէմի մէջ, ապա` 1904- ին Պէյրութ եւ յետոյ` 1907-ին Հալէպ: Պոլիս փոխադրուելէ ետք, 1912-ին, իբրեւ գլխաւոր երկրաչափ կ՛ուղարկուի Գոնիա, ուր կը նահատակուի 1914-ին Ա. Աշխարհամարտի յայտարարութենէն քանի մը օր առաջ, երբ ոստիկաններ եկած էին զինք ձերբակալելու եւ աքսորելու իբրեւ ականաւոր հայ մը (տեսնել «Ուիքիփետիա» (https://hy.wikipedia.org/wiki/Առաքել-Խնտամեան):
Երկրաչափի զաւակ Պիմէնը նաեւ նոյն ասպարէզին մէջ` կալուածագրական տեղագիր (թոփոկրաֆ) պաշտօնեայ էր: Իրապէս յաջորդող օրերը փաստեցին, որ ան իսկական ծայրայեղ չարքաշ սկաուտի մը ապրելակերպը իւրացուցած էր եւ գրեթէ բնաւ չէր օգտագործած փոխադրամիջոցներ: Ան իր կեանքի խնայողութեան գլխաւոր բաժինը` 10,000 լիբանանեան ոսկի` այդ օրերուն համար շատ մեծ գումար, նուիրեց ՀՄԸՄ-ի սկաուտներուն` կարեւոր նկատելով անոր առաքելութիւնը (ըստ «Տոլար Թայմզի», այսօր այդ գումարը կը համապատասխանէ շուրջ 26.000 ամերիկեան տոլարի http://www.dollartimes.com/inflation/inflation.php?amount=1&year=1963):
Սրահը եւ մէջի սենեակը շինուած եւ բարերարին անունով վահանակը զետեղուած, կարգը եկած էր մեզի` սկաուտներուս, որպէսզի սենեակը սկաուտական ձեռային աշխատանքներով զարդարէինք: Ահա Պիմէն Խնտամեան սկաուտական աշխատանքներով զարդարուած այս սենեակին բացումը կատարուեցաւ այդ օրը:
28 յունուար 2016